Polecane produkty

Jak pisać po ślōnsku? Dyć żodyn nos tego niy uczōł!

Prowda - na nauka pisanio we wielkich, ôficjalnych godkach mōmy cołkie lata, ciźba rechtorōw, kilogramy ksiōnżek i ćwiczyń. A nasza ślōnsko godka, co dopiyro niydowno prziszła ku tymu, coby sie jakoś czyńścij sama zapisować, tego wszyskigo niy mo. Durch ale idzie sie nauczyć czytać i pisać po ślōnsku, a tyn heft to je pōmoc w tym, coby to zrobić samymu.

Znojdziesz sam wszysko, co je potrzebne:
- nojważniyjsze prawidła
- nojpopularniyjsze zwyki
- wyklarowanie, co piszymy jednako, a co podug lokalnyj godki
- ćwiczynia i plac do włosnyj roboty
- przikłady tekstōw z roztōmajtych strōn Gōrnego Ślōnska

Naucz sie pisać po ślōnsku... To niy ma ciynżkie!

Drugi tom serii postapo "OPAD" Františka Kotlety

Wojna się skończyła. Po dawnej planecie pozostały tylko wspomnienia i zgliszcza po uderzeniach setek nuklearnych głowic. Stary świat zniknął, a nowy jest całkiem inny – dziki, bezwzględny, radioaktywny... Resztki ludzi próbują przetrwać w jego ruinach i zbudować coś na kształt cywilizacji. Są jednak i tacy, którzy nie chcą cywilizacji. W rzeczywistości nie chcą też dziczy. Pragną tylko jednego – dokończyć robotę, którą światowe mocarstwa rozpoczęły swoją wojną. A przeciwko nim stoją ci, którzy wierzą w nowy początek. Ale czy ten świat jest w ogóle wart ocalenia?

Strony: 320

Tłumaczenie: Ilona Gwóźdź-Szewczenko

NOWA KSIĄŻKA ZBIGNIEWA ROKITY, LAUREATA NAGRODY LITERACKIEJ NIKE 2021

Czy podróż tramwajem może być jednocześnie wyprawą w kosmos?

Tak, gdy kosmosem jest Śląsk, a pasażerem-kosmonautą Zbigniew Rokita.

Laureat Nagrody Nike, autor Kajsia i Odrzani podróżuje słynną Siódemką tramwajem, którego trasa wije się między Katowicami, Chorzowem, Świętochłowicami i Bytomiem spajając te miejsca w Aglo, jedyną taką aglomerację.

Tu pomniki są inne, murale wyznaczają granice dzielnic, a aktualności wypisuje się na garażach przy przystanku Wiśniowa. Autor prowadzi nas przez zakamarki skomplikowanej historii i tożsamości regionu, zabiera do pracowni malarza-mistyka Erwina Sówki, na śląskie stadiony, w głąb kopalni Wujek i do osób, które pamiętają jej krwawe dzieje. Pomiędzy widocznymi z okien tramwaju familokami, wilhelmińskimi kamienicami i kikutami przemysłu można dostrzec nie tylko teraźniejszość i przeszłość Śląska, ale również jego niepewną przyszłość.

Jak bardzo różnią się polska i śląska pamięć tych samych wydarzeń i czy te różnice muszą dzielić?

Dlaczego Ślązacy są uwierającym kamykiem w polskim bucie?

Czym skończy się rozgrywająca się na naszych oczach górnośląska rewolucja?

Dwujynzycznŏ ksiōnżka od Petra Bienia "Ślōnsky puzzle – mojy gōrnoślōnsky spōmniynia i rozwŏżania / Schlesisches Puzzle – meine oberschlesischen Erinnerungen und Gedanken".

We tyj ksiōnżce prōbujã ôpisać hajmat tak, jak żych go za bajtla przeżōł. Spōminōm fajny dzieciyncy lata bez starości. Spoziyrōm na mojy familijny miasto. Robiã rajzã we przeszłość i analizujã tyn świat, we kerym żych sie urodziōł i bildowoł; mojã familijõ i jeji historyjõ. Kim byli, jak żyli, skōnd prziszli, co miyłowali i ôpatrowali – i jaki to miało wpływ na jejich myntalność i idyntyfikacyjõ.

We dynamicznym świecie wszyjsko sie zmiyniŏ – tyż my, Ślōnzŏki, porozciepowany po cołkim świecie. Co z tego pierwotnego, «ślōnskigo», we nŏs ôstanie, zdecydujymy sami. Bōło by moc szkoda, kej by ta kultura, tradycyjŏ i gŏdka sie straciōły. Ślōnzŏki muszōm ale to sami zrozumieć i spokŏpić tã potrzebã swojy chrōnić i ôpatrować.

Patrzã na prziszłość i myślã, co muszymy zrobić, coby ta bogatŏ ślōnskŏ kultura mōgła przeżyć i sie rozwijać. We dzisiejszym świecie niy idzie ale problymōw Ślōnska ôd problymōw i perspektyw, kery mōmy na cołkim świecie, ôddzielnie widzieć.

I to wszyjsko ze perspektywy faktu, iże keregoś dnia tyn świat muszymy ôpuścić – tak jak musiała go ôpuścić bliskŏ mojimu sercu ciotka Tanty Gerda. To jij dedykujã tã ksiōnżkã, za jeji przōnie, dobroć i werty, kery żych ôd nij dostoł

LITERACKIE OBJAWIENIE - PRAWIE PÓŁ MILIONA SPRZEDANYCH EZGEMPLARZY TRYLOGII W CZECHACH

Ponadczasowa opowieść o polsko-czeskiej historii pogranicza śląskiego

Rok 1894. Śląsk Cieszyński. W karwińskiej kopalni następuje wybuch, w którym ginie 235 mężczyzn. Życie wielu rodzin zmienia się bezpowrotnie, a świat, który znają, znika w jednej chwili. Tylko stary kościół nadal stoi na swoim miejscu, niemy świadek płynącego czasu.

Barbara, Ludwik, Julka, Basia - ich losy splecione są z Karwiną, której kopalnie żywią ich rodziny. Kolejne lata po tragedii to czas, w którym kobiety muszą wziąć los we własne ręce. Walczą o przetrwanie, ale też szukają swojego szczęścia - budują nowe życie pośród gruzów starego porządku.

Sytuacja na Śląsku Cieszyńskim z czasem staje się burzliwa. Polacy i Czesi budzą się w nowym świecie, targanym zmianami i konfliktami. Jak odnajdą się w nim dawni sąsiedzi, pragnący jedynie żyć według zasad, które znali do tej pory? I czy znajdzie się miejsce dla tych, którzy nie godzą się na los zapisany w czarnym kamieniu węgielnym?

Po rewelacyjnym przijynciu kryminalnej kōmedyje po ślōnsku "Utropy Micyny" Adrian Katroshi prziłazi nazŏd z drugōm tajlōm!

Adrian Katroshi "Fytlowsko apokalipsa. Utropy Micyny 2". 4 tajle kryminalnych ôpowiŏstek napisanych ze swadōm i szpasym.

Fragmynta:

"Posadziyłach pacjynta na zesel, pod szłapa podłożyłach mu ryczka i sebułach strzewik. Dopiyro kej mu symłach fuzekla, uwidzieli my, że wele kostki wyskoczyła buła i robiōł sie coroz to srogszy siniok. Zaczłach szmarować te miyjsce cinkowōm maściōm i chocioż Ludwikowi skirz bōlu durś krziwiyła sie gymba, to wiedziałach, że hned poczuje sie lepij. Kej ô tym godōm, to tyż chciała bych, cobyście mieli z tyj ôzprowki jakoś nauka i spamiyntali, jake sōm trzi nojwiynksze wynolozki farmakologicznyj industryje. Piyrszy to cinkowo maść, kero je dobro po prowdzie na wszyjsko, co je na zewnōntrz: boloki, buły, sinioki i skōra na cołkim ciele, kaj yno dostaniecie i poradzicie jōm poszmarować. Niy śmiycie jij yno dować do ôka, bo na szlag ôślepniecie, ani do gymby, bo je gorzko. Drugi wynolozek to Amol i ôn je na wszyjsko driny. Jak wos boli gowa abo strzewa, mocie kopszelōnt abo durfal, to szluknijcie sie Amolu i hned wōm sie poprawi. Trzeci wynolozek używocie, jak wos mynczy ryma, fiber, dyrgōwki abo inkszo poważno niymoc, i ôn sie mianuje Gripex. To je richtig stary, ale tyż do porzōndku wybadany medykamynt, kery jo już dowała mojim dzieciōm za bajtla i ôn mie żodyn roz niy ôszydziōł. A jak kejś aptykorz bydzie wōm chcioł wciś inkszy lyk, to mu powiydzcie, coby wōm skoczōł na pukel. I niy dejcie se pedzieć!"

Kompletne wydanie dramatu Gerharta Hauptmanna z okazji 180. rocznicy powstania śląskich tkaczy.

Z jednej strony dolnośląsko-niemiecki oryginał Hauptmanna, z drugiej górnośląsko-polski przekład Mirosława Syniawy oddaje możliwe blisko dzieło śląskiego noblisty.

Gerhart Johann Robert Hauptmann (ur. 15 listopada 1862 r. w Bad Salzbrunn/Szczawnie-Zdroju, zm. 6 czerwca 1946 r. w Agnetendorfie/Jagniątkowie) – śląski dramaturg, prozaik i poeta. W roku 1912 – jako trzynasty laureat, po Maurisie Maeterlincku i przed Rabindranathem Tagore – otrzymał literacką Nagrodę Nobla „przede wszystkim w uznaniu dla jego cennej, różnorodnej i wybitnej twórczości w dziedzinie sztuki dramatycznej”. Duża część literackiego dorobku Hauptmanna związana jest ze Śląskiem. Wśród nich najgłośniejszym i najważniejszym dziełem dramatycznym Hauptmanna jest wstrząsający obraz nędzy śląskich tkaczy przedstawiony w sztuce Die Weber (Tkacze) z roku 1892. Utwór ten oparty został na wydarzeniach związanych z powstaniem tkaczy na Dolnym Śląsku w roku 1844. Jego pierwsza redakcja De Waber. Dialekt-Ausgabe zawierała dialogi tkaczy zapisane w dialekcie z okolic Bielawy w obecnym powiecie dzierżoniowskim. W przeznaczonej dla teatrów drugiej redakcji z myślą o widzach dialekt został odpowiednio „rozcieńczony”.

Kōmplet wszystkich 5 tōmōw "Kōmisorza Hanusika" ôd Marcina Melōna w cynie 4!

Miej szpas i szporuj!

"Kōmisorz Hanusik" - drukowany już 16. rŏz!

"Kōmisorz Hanusik. We tajnyj sużbie ślōnskij nacyje"

"Kōmisorz Hanusik i Sznupok"

"Kōmisorz Hanusik i umrzik we szranku"

"Kōmisorz Hanusik i Zakōn Ôstatnigo Karminadla"

Klasyczny rōman ôd J.R.R. Tolkiena przełożōny na ślōnski jynzyk. „Hobit” bōł wydany po piyrszy rŏz we 1937 roku i zarŏz bōł pozytywnie przijynty tak ôd krytykōw, jak tyż ôd czytŏczōw. Je to piyrszŏ ze gyszicht, co sie dziejōm we świecie Strzōdziymiŏ, i prawi historyjõ ôd Bilbo Bojtelŏka, tytułowego hobita, co mŏ rŏd swōj dōm i pokōj, a wybiyrŏ sie na przigodã, żeby zdobyć tajlã skarbu wachowanego ôd dracha Smauga.

Dziynki „Hobitowi”, a społym ś nim dziynki trylogiji „Pōn Piestrzyni” świat zaciekawiyła fantastyka, tōż skirz tego autora dzisiej sie widzi za ôjca wysokij fantastyki, a ôbie gyszichty to je ôbowiōnzkowŏ pozycyjŏ na pōłce ôd kożdego fana tego gatōnku.

Hobit małowiela niy wyskoczōł ze skōry, jak syczynie doszło do jego uszōw, i narŏz ôboczōł blade ôczy wytrzyszczać sie na niego.

– Ftoś ty je? – pedzioł a wyciōng sztylet przed siebie.

– Co ôn je, mōj sacss? – szepnōł Golum (co dycki prawiōł do siebie, bo nigdy niy mioł żŏdnego, co by dō niego mōg mōwić). To bez to sam prziszoł, bo naprŏwdã w tyj chwili niy mioł głodu, bŏł ino ciekŏw. We inkszym przipŏdku nojprzōd by chycioł, a dopiyro potym szeptoł.

– Jŏch je pōn Bilbo Bojtelŏk. Straciōł żech cwergi i czarownika i niy wiym, kaj żech je. I niy chcã tego wiedzieć, jak ino stōnd pōdã.

– Co ôn mŏ we rōnckach? – spytoł Golum, kej patrzoł na miecz, co mu sie blank niy podoboł.

– Miecz, ôrynż ze Gōndolinu!

– Sssss – prawiōł Golum i zrobiōł sie moc uprzyjmy. – Mozno siednie sam i poôzprawiŏ kōnsecek, mōj sacss. Rŏd mŏ zŏgŏdki, pra?

Ksiōnżka z ôryginalnymi ôbrŏzkami z brytyjskego wydaniŏ, ilustracyjŏ na ôkładzina naszykowoł Grzegorz Chudy.

Strōny: 336

"ŚLŌNZŎKI. Autentyczne, traumatyczne, nieocenzurowane wspomnienia Ślązaków z lat 1939-1956" to najnowsza książka Mariana Kulika.

Kilkanaście rozmów z pokoleniem, które odchodzi, a które doświadczyło na własnej skórze dramat lat 1939-1956.

Lektura kilkunastu wstrząsających przekazów zamieszczonych w niniejszym tomiku nie należy ani do  łatwych, ani przyjemnych: to po prostu ego-dokumenty ilustrujące przemilczane lub zafałszowane fakty nie tak znowu dawnej, jakże tragicznej historii Górnego Śląska. Jeśli się weźmie pod uwagę, że pokolenie, które było świadkiem rzeczonych wydarzeń  już odchodzi, to nie sposób bagatelizować znaczenia tych relacji.

Wspomnienia rozmówców Mariana Kulika dotyczą tych wydarzeń, które rozegrały się na ich oczach od pamiętnego roku 1921 aż do czasów po drugiej wojnie światowej. Czytamy zatem o przeżyciach Ślązaków, których udziałem były upokorzenia doznane w autonomicznym województwie śląskim po podziale Górnego Śląska, o powrocie w 1939 roku w granice państwa pruskiego i przede wszystkim o tym, co spotkało Ślązaków w roku 1945 – o niewyobrażalnych zbrodniach popełnionych przez Armię Czerwoną, a następnie o dotkliwej i jakże bolesnej dla większości Ślązaków działalności władz polskich.

Ze wstępu prof. Joanny Rostropowicz

Zasady pisowni języka śląskiego to pierwsza naukowa monografia, która kodyfikuje zasady pisowni języka śląskiego oraz reguluje wybrane obszary jego gramatyki. Praca składa się z czterech głównych części – w pierwszej szczegółowo przedstawiono użycie liter standardowego śląskiego alfabetu oraz sposób zapisu poszczególnych głosek i połączeń głoskowych. Dużo uwagi poświęcono też adaptacji zapożyczeń z języków obcych, pisowni łącznej i rozdzielnej oraz interpunkcji. Druga część pracy to słownik ortograficzny, na który złożyło się słownictwo używane w najnowszej śląskiej literaturze. Zebrano w nim przeszło 8 tys. haseł, uzupełniając je końcówkami gramatycznymi informującymi o sposobie odmiany. Trzecia część to polsko-śląski indeks nazw geograficznych, w którym zebrano 300 nazw miast i osad leżących obecnie na terenie województwa śląskiego, opolskiego, dolnośląskiego, lubuskiego oraz czeskich krajów samorządowych – morawsko-śląskiego oraz ołomunieckiego. Ostatnia, czwarta część pracy to obszerny dodatek gramatyczny, przedstawiający w kilkudziesięciu tabelach odmianę śląskich rzeczowników, przymiotników, zaimków oraz czasowników.

Druga część Śląskiej trylogii Evy Tvrdej (po "Dziedzictwie")

Miażdżące ramię wielkiej historii sięga w XX wieku po wiele śląskich miejscowości. W tym po małą przygraniczną wioskę Třebom zamieszkiwaną przez Niemców, Ślązaków i Czechów. Zmieciona prawie z powierzchni ziemi staje się symbolem przemian, jakim podlegał Górny Śląsk w ciągu ostatnich stuleci.

Edeltraud wraca po latach do rodzinnej wsi, z której została wysiedlona. Wspomnienia ożywają, przenosząc czytelnika do lat 30. i 40. XX wieku, czasu trudnych wyborów, niemożliwych do podjęcia decyzji, naznaczonych przez politykę, wojnę, przemoc i nienawiść.

Ludmila, wołyńska Czeszka przesiedlona z terenów Ukrainy na Śląsk stara się odnaleźć w powojennej rzeczywistości, zamieszkując wraz z rodziną dom po Edeltraud i jej bliskich. Jednak spokoju nie dają jej ani wspomnienia wydarzeń na Wołyniu, ani niechęć czeskiego społeczeństwa, którego norm „czystości” nie spełnia.

Historie kobiet z różnych miejsc, które splata współdzielony, choć w innych porządkach czasowych i geopolitycznych, dom. Historie wyjątkowe, ale też jedne z wielu. Odnajdziecie w nich pamięć swoich babek i prababek, świadkiń XX wieku.

Książka ukazała się w serii CANON SILESIAE - Ślōnske dzieje (nr 14).