Beletrystyka

Jakie tajemnice skrywa mrok Hannowaldu? W lesie w pobliżu Tarnowskich Gór znalezione zostają zwłoki niemieckiego prawnika, który niedawno przybył do miasta i zamieszkał w eleganckim pałacyku w Rybnej. Miejscowi policjanci nie łączą jednak jego śmierci z miejscem, w którym się zatrzymał. Na trop związku przybysza z Niemiec z zagadkowymi losami rodu von Koschutzkich - byłych właścicieli podtarnogórskiego majątku - wpada dziennikarka lokalnej gazety, pisząca serię artykułów o okolicznych zabytkach. Okazuje się, że wśród starszych mieszkańców zachowała się nie tylko pamięć o miejscu pochówku przedstawicieli hrabiowskiego rodu Mrok Hannowaldu to powieść łącząca wątek kryminalny i historię miejsca, które jak w soczewce skupia skomplikowane losy Górnego Śląska. Poszukiwania mordercy i towarzyszące im zaskakujące wydarzenia stają się pretekstem do opowiedzenia fascynujących losów miasta oraz regionu, a także pokazania jego tradycji i gwary.

Kamil Łysik - Górnoślązak od sześciu (co najmniej, do tylu zdołał sięgnąć) pokoleń; gdyby historia potoczyła się inaczej, zwałby się Lyschik, jak jego pradziadek, dziadek, a nawet jeszcze krótko ojciec. Jako historyk wie jednak, że gdybanie o dziejach nie kończy się dobrze. Poza tym miłośnik bezdroży, lokalności, starej muzyki, cegły klinkierowej. Za młodu publikował gdzie popadnie, potem dojrzał. Autor monografii poświęconej pałacowi w Rybnej. Mieszka nieopodal Hannowaldu, w Tarnowskich Górach Rybnej.

Marta Matyszczak w swoim czwartym kryminale wraca do korzeni, czyli akcja znowu na Śląsku!

Pewnej grudniowej nocy w hotelu Kattowitz zostaje zamordowana DJ Dzidzia rodzima gwiazdka pop, która na skutek zaskakującego zbiegu okoliczności była zmuszona zakwaterować się w podrzędnym hotelu tuż przed swoim niedoszłym koncertem. Rusza dochodzenie, które zaprowadzi detektywa Szymona Solańskiego, dziennikarkę Różę Kwiatkowską oraz psa Gucia w świat szołbiznesu, celebrytów i internetowych hejterów. Przemierzając katowickie ulice, natrafią na ślad mordercy, ale po drodze będą musieli uporać się też z problemami w życiu osobistym.

Moja babcia gotowała dla Gierka. Kulinarna podróż na Śląsk w czasach PRL-u - Aleksander Szojer, przepisy Anna Szojer z rodziną

Zabierając czytelnika w sentymentalną podróż do dzieciństwa przeżytego w latach 80. w Rybniku, książka zapoznaje z charakterystycznymi daniami kuchni śląskiej i kuchni czasów PRL-u. Zawiera 95 domowych przepisów wykorzystywanych od pokoleń, w tym unikatowych receptur na kultowe ciasta i desery z prywatnego archiwum kucharki weselnej.

„Śląska kuchnia bez tajemnic, czyli niepowtarzalne połączenie tradycji, kultury, śląskiej mowy i historii wokół talerza, który jednoczy rodzinę. Fenomenalne przepisy i barwne fotografie pobudzają apetyt, smak i zapach. 'Moja babcia gotowała dla Gierka' to Śląsk widziany oczami chłopca, który zakochał się w gotowaniu. Dziś jest mistrzem opisu śląskiego stylu”.

Agata Pilarska-Jakubczak, dziennikarka i poetka

Dwujynzycznŏ ksiōnżka od Petra Bienia "Mōj gōrnoślōnski ôbrŏzek z rōmkōm ale niyôszklōny - Mein oberschlesisches Bild mit Rahmen aber nicht verglast".

Kŏżdy z nŏs se kajś urodziōł i mo swoja hajmat. Jo se urodziōł i wychowoł na Gōrnym Ślōnsku, skōnd cołkŏ moja familijŏ sie wywodzi. Historyjŏ tego rejōnu je moc skōmplikowanŏ i dynamicznŏ. Moc ludzi, kery se stōnd wywodzōm, tak na prŏwda majōm problymy pedzieć kim sōm i za kogo sie miyniōm. Kożdy sam musi szukać swojij idyntyfikacyje. Jo tyn proces szukaniŏ mojij idyntyfikacyje - w tym colućkim miszōngu roztōmajtych kultur, gŏdek i historyjōw - sōm zych doświadczōł.

- ze wstympu

Idzie po ślōnsku pisać jyn ô Ślōnsku i Ślōnzŏkach? Nowy tōmik wierszy Mirosława Syniawy, urodzōnego w 1958 r. w Chorzowie poety, prozaika i tumacza, zdŏwŏ sie gŏdać, że jynzyk ślōnski, tak jak kożdy inkszy jynzyk, je jyno nŏrzyndziym. Ô tym, do czego te nŏrzyndzie bydzie użyte, przesōndzŏ wolŏ autora. Dyć choć wiersze z tego tōmiku gŏdajōm ô roztōmajtych, dalekich ôd Ślōnska miyjscach w Ojropie, kere bliske sōm autorowi, idzie tyż ś nich wyczytać, że kaj by niy pojechoł, wszandy i dycki je przede wszyskim Ślōnzŏkym.

Nasze wydŏwnictwo ôpublikowało już jego antologijõ poetyckich tumaczyń „Dante i inksi” (2014, wznowiōnŏ w 2021 jako „Dante i inksi i jeszcze inksi”), dwujynzyczne, szkocko-ślōnske „Wiersze i śpiywki Roberta Burnsa” (2016), rōman „Nunquam otiosus” (2017) i tōmik wierszy „Cebulowŏ ksiynga umartych” (2018). Syniawa tumaczōł tyż wiersze i śpiywki z „Hobita” (2023).

Zebrane w jednym tomie wydanie dwóch części historii Michelsbaude – chaty, która wrosła w historię Gór Izerskich, potem została niemal kompletnie zapomniana, by zostać „wskrzeszoną” w wyniku odkryć poczynionych przez autora w Wysokim Grzbiecie, a następnie w źródłach literackich i archiwach w latach 2018-2020.

Rozebrana w 1905 roku bauda, położona na skrzyżowaniu szlaków, przez ponad sto lat witała wędrowców podróżujących Starą Drogą Celną łączącą pruską Szklarską Porębę z habsburskim Harrachovem: od tragarzy szkła z pobliskich hut leśnych, przez pierwszych turystów (arystokratów, duchownych, urzędników, naukowców, artystów), po leśników, drwali, kłusowników i szmuglerów.

Samotna i uboga, okazała się dość inspirująca, by jej ślady przeniknęły do dzieł wybitnych postaci literackich związanych ze Śląskiem (m.in. Gerharta Hauptmanna i Willa-Ericha Peuckerta). Przywrócenie pamięci o niej oznacza więc również poszerzenie sieci znaczeń kulturowych w wymiarze ogólniejszym, a mikrohistoria – opowieść o dziejach pojedynczego budynku – staje się tu przyczynkiem do stworzenia wszechstronnego portretu dawnego życia codziennego na terenie Gór Izerskich.

Tom zawiera niepublikowane dotąd fotografie materialnych pamiątek po Michelsbaude, obecnie przechowywanych w depozycie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Stacji Turystycznej Orle, a także reprodukcje unikatowych grafik Ericha Fuchsa (1890-1983) z lat 20. XX wieku z kolekcji Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze.

XVI tom Pereł Literatury Śląskiej pod red. Joanny Rostropowicz to dwujęzyczna książka (polski i niemiecki) Marie Klerlein "Uciecha i powaga / Spass und Ernst".

Wstęp prof. Eugeniusz Klin.

Strony: 84

Oprawa: miękka

Dwujęzyczna książka (polski i niemiecki) Manfreda Rossa opowiadająca o jego dzieciństwie na Górnym Śląsku oraz tułaczce w pierwszych miesiącach po wojnie w Niemczech. Warte przeczytania, dla tych którzy nie są świadomi że w 1945 nie czekano na uciekinierów ze Śląska z otwartymi rękoma.

"Mały książe" w śląskiej wersji językowej przetłumaczony przez Grzegorza Kulika, tłumacza m.in. "Dracha" i Godniyj Pieśni".

„Mały Princ” z pewnością rozbawi wszystkich starszych i młodszych wielbicieli „Małego Księcia”. W przekładzie nie stracił jednak nic z filozoficznego charakteru oryginału.

Dla tych, którzy nie najlepiej radzą sobie z językiem śląskim, autor przygotował specjalny słowniczek, a całość książki na dołączonym audiobooku przeczytał znany i lubiany na Śląsku aktor i reżyser Mirosław Neinert.

Każde dziecko lubi przygody. A jeśli można przenieść się w czasie, np. do Pszczyny 1897 roku, i razem z rówieśnikami rozwiązać zagadkę, niczego więcej nie trzeba. Polecamy dla dzieciaków kolorową książkę Moniki Kassner „Zaginione perły księżnej Daisy”. Przygoda, wartka akcja, interesująca historia naszego regionu, a po przeczytaniu możliwość zabawy z zagadkami to atuty tego wydawnictwa, objętego honorowym patronatem miasta Pszczyny. Książkę zilustrował Jarosław Kassner, znany jako autor okładki „Komisorza Hanusika” Marcina Melona.

Ostatni (III) tom Trylogii Husyckiej, zwanej też Śląską trylogią Sapkowskiego.

Reynevan, główny bohater tomów NARRENTURM i BOŻY BOJOWNICY, nadal ma kłopoty, ciągle ktoś dybie na jego życie bądź przedstawia mu propozycję nie do odrzucenia. Prześladują go prozaiczni agenci wywiadu oraz siły nieczyste, wcale nie ukrywające swej diabelskiej proweniencji. Ale Reynevan żyje przecież w okrutnych i niebezpiecznych czasach. Na Śląsku i w Czechach, gdy przez ziemie te przetaczały się krucjaty i husyckie wyprawy odwetowe. Gdy nie znano słowa: "Litość" i z imieniem Boga na ustach wyrzynano tysiące niewinnych. Reinmar wierzy w religijną odnowę, staje po stronie zwolenników Husa, nawet gdy ci dokonują niewiarygodnych zbrodni. Cel uświęca środki. Reynevan chce pomścić śmierć brata. On, medyk i zielarz, idealista i bezinteresowny obrońca chorych i cierpiących, musi wcielić się w rolę husyckiego szpiega, dywersanta, zabójcy i bezlitosnego mściciela. Rozdarty pomiędzy obowiązkiem a głosem serca, stawia wszystko na jedną kartę, byle wyrwać ukochaną z rąk wrogów. On i Jutta to postacie niczym ze średniowiecznego romansu o Alkasynie i Nikoletcie. LUX PERPETUA godnie wieńczy dzieło mistrza. Jest napisana z rozmachem, z niezwykłą dbałością o historyczny szczegół, z charakterystycznym dla Sapkowskiego humorem i wyczuciem językowym. Wojenne okrucieństwo kontrastuje ze wzruszającymi scenami miłosnymi, losy bohatera splecione z wątkiem wielkiej polityki zmierzają do nieuchronnego, a jednak zaskakującego finału.

Każda historyczna kraina ma swoje legendy i sagi, przekazywane w ustnej tradycji ludowej bądź zapisane w księgach. Podobnie jest ze Śląskiem, o którego dziejach napisano niezliczoną liczbę mniej lub bardziej prawdziwych opowieści. Najczęściej autorami tych legend byli pisarze, czyli ludzie pióra. W tym przypadku twórcą niniejszych baśniowych podań był mistrz pędzla.
Walter Eberhard Loch pochodził z Wrocławia, gdzie również studiował. Pozostawił zbiór legend i obrazów, które po prawie stu latach doczekały się polskojęzycznego wydania.

Zbiór opowiadań "Leanderka. 5 ôsprowek po naszymu" to śląskojęzyczny debiut Rafała Szymy.

Zawarte w nim teksty to współczesna, nowoczesna proza pozbawiona folklorystycznego charakteru. Język śląski nie jest w niej celem samym w sobie - w każdym razie nie bardziej niż jako regularne, autonomiczne tworzywo literackie. Ten tom to tyleż przygoda autora z pisanym śląskim, co poligon testujący możliwości prozy po śląsku: bez taryfy ulgowej, z przekroczeniem oswojonych konwencji pisania godkōm.

- Zależało mi na tym, żeby napisać "książkę do poczytania", fikcję literacką po naszymu. - mówi autor - Mam nadzieję, że Leanderka będzie tym, czego mi brakuje w księgarniach - książką w całości po śląsku, ale nie wyłącznie o Śląsku".

Jest to rzecz pionierska i te opowiadania otwierają następny etap pisania po śląsku literatury. Są nowym początkiem – wyobraźniowo, warsztatowo – śląskiej twórczości literackiej.
- prof. Zbigniew Kadłubek

Rafał poradzi ôsprawiać jak nojlepszy ze ślōnskich starzikōw. Tak, co żodyn niy poradzi sie pokapować, kaj je prowda, a kaj już jij niy ma.
- Marcin Melon

Książka ta rozpoczyna nową serię wydawniczą: Ślōnski druk. Modernŏ literatura pō naszymu.

Rok 1928. Niymiecko-polsko granica. Szmugel, narkotyki, zbrodnie. Prywatny detektyw Herman Fox, znany z debiutanckiego "Silesia Noir" Marcina Szewczyka, durch tropi zbrodnie miyndzy Rybnikym a Raciborzym.

Nocny, podzimny luft ôtrzyźwioł. Niy chciołech ale wcale trzyźwieć. Targała mnōm złość a jakoś agresyjo. Łaziyłech wartko po raciborskich cestach, ani bych sie kaj śpiychoł, chocioż tak rychtyk to niy miołech żodnego cylu. Deptołech yno bez cweku po to, coby zadeptać we sia wściekłość a hercklekoty. Naôbkoło dźwigała sie pōmału coroz to wyżyj mgła. Sipiała tyż drobno mżawka. Co chwila duldołech resztōwki szkockij z mojij plaskōwki. Pōmału ôdliczołech kożdy szluk, słyszołech niestety, jak złocisty płyn coroz to wyraźnij szplucho w ôprōźnianej flaszeczce. Wiedziołech tyż niestety dobrze, iże mōm za mało tego mojigo lyku, coby mioł mi terozki pōmōc.

Uwaga! Powieść zawiera drastyczne sceny, a także porusza wątki antysemityzmu, nierówności społecznych i przemian historycznych Górnego Śląska. Wypowiedzi oraz postawy bohaterów i narratora służą jedynie potrzebom narracji i w żaden sposób nie wyrażają poglądów twórcy i wydawcy tej książki.

Drugi tom Tetralogii Zabrzańskiej: "Krojcok".

Akcja czterech („Hubertus”, „Krampus”, „Krojcok” i "Post mortem") najnowszych powieści Adama Regiewicza rozgrywa się w Zabrzu. Dokładne opisy miejsc i lokalizacje pozwalają mieszkańcom poczuć się, jakby sami przemieszczali się po mieście, towarzysząc inspektorowi Ryszardowi Bułkowskiemu, nazywanego przez wszystkich „Bagietą”. W książkach znajdziemy nieszablonowe zbrodnie, nawiązujące do różnych kultów, historii i innych zjawisk. Coś, co wydaje się oczywiste po pierwszych stronach powieści, nagle okazuje się być całkiem inne, zostawiając zaskoczonego czytelnika.

Adam Regiewicz jest profesorem nauk humanistycznych na Uniwersytecie Humanistyczno-Przyrodniczym im. Jana Długosza w Częstochowie, a z zamiłowania filmoznawcą i antropologiem. Przez wiele lat był nauczycielem zabrzańskiego liceum, obecnie kieruje Instytutem Literaturoznawstwa. Autor kryminałów „Kamienica przy Antycznej” i „Ucieczki Jakuba Krafta”.

Tom I - „Hubertus”

Tom II - „Krojcok”

Tom III - „Krampus”

Trzeci tom Tetralogii Zabrzańskiej: "Krampus".

Akcja czterech („Hubertus”, „Krampus”, „Krojcok” i "Post mortem") najnowszych powieści Adama Regiewicza rozgrywa się w Zabrzu. Dokładne opisy miejsc i lokalizacje pozwalają mieszkańcom poczuć się, jakby sami przemieszczali się po mieście, towarzysząc inspektorowi Ryszardowi Bułkowskiemu, nazywanego przez wszystkich „Bagietą”. W książkach znajdziemy nieszablonowe zbrodnie, nawiązujące do różnych kultów, historii i innych zjawisk. Coś, co wydaje się oczywiste po pierwszych stronach powieści, nagle okazuje się być całkiem inne, zostawiając zaskoczonego czytelnika.

Adam Regiewicz jest profesorem nauk humanistycznych na Uniwersytecie Humanistyczno-Przyrodniczym im. Jana Długosza w Częstochowie, a z zamiłowania filmoznawcą i antropologiem. Przez wiele lat był nauczycielem zabrzańskiego liceum, obecnie kieruje Instytutem Literaturoznawstwa. Autor kryminałów „Kamienica przy Antycznej” i „Ucieczki Jakuba Krafta”.

Tom I - „Hubertus”

Tom II - „Krojcok”

Tom III - „Krampus”

Druga część przygód już legendarnego Kōmisorza Hanusika. Kryminalno kōmedyjo we ślōnskij gŏdce!

Kōmisorz Hanusik zaś je dran!

Jeszcze chytrzyjszy, jeszcze bardzij wyzgerny!

Ino lepij, coby tejla już nie słepoł. 

Czwarta część, przygód "Kōmisorza Hanusika". Marcin Melon wraca do klasycznej konwencji, czyli książka tylko po śląsku.

Policaje prawie znodli starzika, kerego ftoś ôbwiesił w szranku u niego w doma. Do kōmisorza Achima Hanusika to je cosik wiyncyj jak ańfachowo zbrodnia. Bydzie musioł jeszcze roz trefić sie ze swoimi nojgorszymi spōminkami: ô downyj libście i chopie, kery jōm zamordowoł. Eli inkszy gizd, na kerego godajōm „Ryszawy Erwin”, poradzi mu terozki pomōc? W tyn som czas w Mikołowie ftoś szczylo do policaja, a cōłko sytuacja cosik Hanusikowi spōmino… Jakby tego było mało, normalne ludzie miyniajōm sie w mordyrzy skuli maszketnego psychoterapeuty. Bydzie sie dzioło.