Beletrystyka

Górnoślązacy są narodem, który długo stał w cieniu. Dopiero powoli odnajdują swoją odrębność i odważają się wyrażać własną wolę. Dlatego też lubią swoje legendy - dziś bardziej niż dawniej uważają je za wyraz swojej tożsamości.
Ten zbiór 105 legend wyraźnie ukazuje, że Górny Śląsk jest skupiskiem niespożytych sił ludowych. Górnoślązak zamienił uprawę dziedziczonej rolniczej ziemi na inne zawody, ale pozostała w nim jednak miłość do swojej ojczyzny i legend. Dopóki będzie pamiętał o swoich legendach, dopóty zachowa swoją tożsamość i siłę życiową.

Wydanie polsko-niemieckie.

Przygotowane przez Jerzego Buczyńskiego 47 legend z 29 kopalni:

Do każdego rozdziału grafika tuszem Weroniki Hluchnik.

Ostatni (III) tom Trylogii Husyckiej, zwanej też Śląską trylogią Sapkowskiego.

Reynevan, główny bohater tomów NARRENTURM i BOŻY BOJOWNICY, nadal ma kłopoty, ciągle ktoś dybie na jego życie bądź przedstawia mu propozycję nie do odrzucenia. Prześladują go prozaiczni agenci wywiadu oraz siły nieczyste, wcale nie ukrywające swej diabelskiej proweniencji. Ale Reynevan żyje przecież w okrutnych i niebezpiecznych czasach. Na Śląsku i w Czechach, gdy przez ziemie te przetaczały się krucjaty i husyckie wyprawy odwetowe. Gdy nie znano słowa: "Litość" i z imieniem Boga na ustach wyrzynano tysiące niewinnych. Reinmar wierzy w religijną odnowę, staje po stronie zwolenników Husa, nawet gdy ci dokonują niewiarygodnych zbrodni. Cel uświęca środki. Reynevan chce pomścić śmierć brata. On, medyk i zielarz, idealista i bezinteresowny obrońca chorych i cierpiących, musi wcielić się w rolę husyckiego szpiega, dywersanta, zabójcy i bezlitosnego mściciela. Rozdarty pomiędzy obowiązkiem a głosem serca, stawia wszystko na jedną kartę, byle wyrwać ukochaną z rąk wrogów. On i Jutta to postacie niczym ze średniowiecznego romansu o Alkasynie i Nikoletcie. LUX PERPETUA godnie wieńczy dzieło mistrza. Jest napisana z rozmachem, z niezwykłą dbałością o historyczny szczegół, z charakterystycznym dla Sapkowskiego humorem i wyczuciem językowym. Wojenne okrucieństwo kontrastuje ze wzruszającymi scenami miłosnymi, losy bohatera splecione z wątkiem wielkiej polityki zmierzają do nieuchronnego, a jednak zaskakującego finału.

"Mały książe" w śląskiej wersji językowej przetłumaczony przez Grzegorza Kulika, tłumacza m.in. "Dracha" i Godniyj Pieśni".

„Mały Princ” z pewnością rozbawi wszystkich starszych i młodszych wielbicieli „Małego Księcia”. W przekładzie nie stracił jednak nic z filozoficznego charakteru oryginału.

Dla tych, którzy nie najlepiej radzą sobie z językiem śląskim, autor przygotował specjalny słowniczek, a całość książki na dołączonym audiobooku przeczytał znany i lubiany na Śląsku aktor i reżyser Mirosław Neinert.

XVI tom Pereł Literatury Śląskiej pod red. Joanny Rostropowicz to dwujęzyczna książka (polski i niemiecki) Marie Klerlein "Uciecha i powaga / Spass und Ernst".

Wstęp prof. Eugeniusz Klin.

Strony: 84

Oprawa: miękka

Świat legł w gruzach. Ludzie zbudowali sobie schronienie – Miasto na ogromnych filarach, zabezpieczone przed wszelkimi ziemskimi zagrożeniami. Ale to odległe dzieje. Tak odległe, że nikt już ich nie pamięta. A każdemu, kto cokolwiek wie na ten temat, grozi pościg tajnej służby cesarskiej Polit, bo świat poza Miastem nie ma racji bytu. Przynajmniej nie dla tych, którzy nie są wybrańcami. Jednak stare tajemnice lubią niespodziewanie powracać. Gdy w Mieście zaczynają w niejasnych okolicznościach znikać dzieci, najlepszy śledczy Politu uświadamia sobie, że sprawy mają się inaczej niż wbijano mu do głowy przez całe jego życie.

Zapraszamy do lektury pierwszego tomu trylogii zatytułowanej Miasta.

Tłumaczenie: Ilona Gwóźdź-Szewczenko

Strony: 464

Idzie po ślōnsku pisać jyn ô Ślōnsku i Ślōnzŏkach? Nowy tōmik wierszy Mirosława Syniawy, urodzōnego w 1958 r. w Chorzowie poety, prozaika i tumacza, zdŏwŏ sie gŏdać, że jynzyk ślōnski, tak jak kożdy inkszy jynzyk, je jyno nŏrzyndziym. Ô tym, do czego te nŏrzyndzie bydzie użyte, przesōndzŏ wolŏ autora. Dyć choć wiersze z tego tōmiku gŏdajōm ô roztōmajtych, dalekich ôd Ślōnska miyjscach w Ojropie, kere bliske sōm autorowi, idzie tyż ś nich wyczytać, że kaj by niy pojechoł, wszandy i dycki je przede wszyskim Ślōnzŏkym.

Nasze wydŏwnictwo ôpublikowało już jego antologijõ poetyckich tumaczyń „Dante i inksi” (2014, wznowiōnŏ w 2021 jako „Dante i inksi i jeszcze inksi”), dwujynzyczne, szkocko-ślōnske „Wiersze i śpiywki Roberta Burnsa” (2016), rōman „Nunquam otiosus” (2017) i tōmik wierszy „Cebulowŏ ksiynga umartych” (2018). Syniawa tumaczōł tyż wiersze i śpiywki z „Hobita” (2023).

Dwujynzycznŏ ksiōnżka od Petra Bienia "Mōj gōrnoślōnski ôbrŏzek z rōmkōm ale niyôszklōny - Mein oberschlesisches Bild mit Rahmen aber nicht verglast".

Kŏżdy z nŏs se kajś urodziōł i mo swoja hajmat. Jo se urodziōł i wychowoł na Gōrnym Ślōnsku, skōnd cołkŏ moja familijŏ sie wywodzi. Historyjŏ tego rejōnu je moc skōmplikowanŏ i dynamicznŏ. Moc ludzi, kery se stōnd wywodzōm, tak na prŏwda majōm problymy pedzieć kim sōm i za kogo sie miyniōm. Kożdy sam musi szukać swojij idyntyfikacyje. Jo tyn proces szukaniŏ mojij idyntyfikacyje - w tym colućkim miszōngu roztōmajtych kultur, gŏdek i historyjōw - sōm zych doświadczōł.

- ze wstympu

Jakie tajemnice skrywa mrok Hannowaldu? W lesie w pobliżu Tarnowskich Gór znalezione zostają zwłoki niemieckiego prawnika, który niedawno przybył do miasta i zamieszkał w eleganckim pałacyku w Rybnej. Miejscowi policjanci nie łączą jednak jego śmierci z miejscem, w którym się zatrzymał. Na trop związku przybysza z Niemiec z zagadkowymi losami rodu von Koschutzkich - byłych właścicieli podtarnogórskiego majątku - wpada dziennikarka lokalnej gazety, pisząca serię artykułów o okolicznych zabytkach. Okazuje się, że wśród starszych mieszkańców zachowała się nie tylko pamięć o miejscu pochówku przedstawicieli hrabiowskiego rodu Mrok Hannowaldu to powieść łącząca wątek kryminalny i historię miejsca, które jak w soczewce skupia skomplikowane losy Górnego Śląska. Poszukiwania mordercy i towarzyszące im zaskakujące wydarzenia stają się pretekstem do opowiedzenia fascynujących losów miasta oraz regionu, a także pokazania jego tradycji i gwary.

Kamil Łysik - Górnoślązak od sześciu (co najmniej, do tylu zdołał sięgnąć) pokoleń; gdyby historia potoczyła się inaczej, zwałby się Lyschik, jak jego pradziadek, dziadek, a nawet jeszcze krótko ojciec. Jako historyk wie jednak, że gdybanie o dziejach nie kończy się dobrze. Poza tym miłośnik bezdroży, lokalności, starej muzyki, cegły klinkierowej. Za młodu publikował gdzie popadnie, potem dojrzał. Autor monografii poświęconej pałacowi w Rybnej. Mieszka nieopodal Hannowaldu, w Tarnowskich Górach Rybnej.

Pierwszy tom Trylogii Husyckiej, zwanej też Trylogią śląską Andrzeja Sapkowskiego.

Koniec świata w Roku Pańskim 1420 nie nastąpił. Nie nastały Dni Kary i Pomsty poprzedzające nadejście Królestwa Bożego. Nie został, choć skończyło się lat tysiąc, z więzienia swego uwolniony Szatan i nie wyszedł, by omamić narody z czterech narożników Ziemi. Nie zginęli wszyscy grzesznicy świata i przeciwnicy Boga od miecza, ognia, głodu, gradu, od kłów bestii, od żądeł skorpionów i jadu węży. Świat nie zginął i nie spłonął. Przynajmniej niecały.Ale i tak było wesoło.

Niebieska Walizka, debiutancka powieść Marianne Wheelaghan, opublikowana została pod koniec 2010 roku i natychmiast stała się bestsellerem na brytyjskim rynku wydawniczym. Fabuła opiera się na pamiętnikach jej matki, Antonii, które znalazła przypadkowo po jej śmierci. Opowiada o latach dzieciństwa i młodości matki spędzonych na Śląsku (we Wrocławiu i Wleniu) w okresie rodzenia się, triumfu i ostatecznego upadku ideologii nazistowskiej w Niemczech.

Marianne Wheelaghan pochodzi z Edynburga, jednak opuściła dom rodzinny w wieku siedemnastu lat, by mieszkać w Anglii, Hiszpanii, Niemczech, Papui Nowej Gwinei, Fidżi i Republice Kiribati, zanim w końcu wróciła do Edynburga i osiadła tam na stałe. Pisanie powieści nie zawsze było jej głównym zajęciem, pracowała jako krupierka, pokojowa, kasjerka w pizzerii, była też zatrudniona w firmie sprzedającej suszarki do rąk. Przede wszystkim jednak prowadziła zajęcia teatralne dla młodzieży, jednocześnie ucząc języka angielskiego. Opowiadanie historii pasjonowało ją od zawsze, ale pisaniem na poważnie zajęła się dopiero, gdy postanowiła dokonać radykalnego zwrotu w swojej karierze i ukończyła studia pisarskie na Uniwersytecie w Lancaster. Fascynują ją zwłaszcza związki między tożsamością i miejscem, które analizuje w swoich dziełach. Obecnie prowadzi także warsztaty pisarskie dla początkujących autorów.

Książka ukazała się w ramach CANON SILESIAE - Ślōnske Dzieje (nr 11).

Tłumaczenie z angielskiego: Marcin Melon

Słowo wstępne: dr hab. Wojciech Browarny, profesor UWr

Strony: 246

Niedźwiodek Puch to śląska edycja Kubusia Puchatka A.A. Milne'a, arcydzieła literatury światowej. Ukochany miś świata rozprawia po śląsku z gronem swoich przyjaciół z podziwu godną biegłością i swadą, skutkiem czego jego maksymy stają się jeszcze bardziej przemyślane i wyraziste. To niewątpliwa zasługa Grzegorza Kulika, wybitnego popularyzatora śląskiej mowy, autora przekładu na śląski Małego Księcia Antoine de Saint-Exupery'ego.
Integralną częścią książki są oryginalne ilustracje Ernesta Sheparda. Wydanie uzupełnia słowniczek wyrazów śląskich i audiobook w wykonaniu popularnego śląskiego aktora Mirosława Neinerta.

Powieść Sabiny Waszut wokół powojennego obozu na Zgodzie w Świętochłowicach.

Styczeń 1945. Rodzina Karola Plocha z trwogą, ale i z nadzieją oczekuje wkroczenia do Katowic wojsk Armii Czerwonej. Nikt nie wie, jak wyzwoliciele potraktują wielokulturowe miasto, w którym splata się historia dwóch narodów. Tutaj polsko-niemieckie małżeństwa - takie jak Karola i Margot - są powszechne. Miesiąc później, gdy wydaje się, że trudny wojenny czas już za nimi, do domu Plochów pukają mężczyźni z biało-czerwonymi opaskami na ramionach. Karol bez żadnego wyroku trafi a do Świętochłowic, gdzie na terenie dawnego niemieckiego obozu koncentracyjnego zgotowano ludziom piekło. Panem życia i śmierci jest tu znany z okrucieństwa komendant Salomon Morel.

"Ogrody na popiołach" to powieść o ludziach, których skazano na niewyobrażalne cierpienia z powodu narodowości, wyznania, języka, a najczęściej bez żadnego powodu. To opowieść o tuszowanej latami tragedii, która dotknęła Ślązaków, wzbudzając poczucie ogromnej niesprawiedliwości.

Dwujęzyczny (polski i niemiecki) zbiór opowiadań Valeski Bethusy-Huc, wydany jako 12 pozycja w serii "Perły Literatury Śląskiej" prof. Joanny Rostropowicz.

Słowo wstępne z życiorysem autorki przygotowała prof. Joanna Rostropowicz.

Zbiór zawiera następujące opowiadania:

Ostatni z rodu

Franciszek

Wina Jadwigi

Trucizna

Nowo ksiōnżnka ôd Stanisława "Fojermana" Neblika: Ôzprowki a opowiadania Stanika Fojermana (6 ôzprowek po ślōnsku a polsku)

Pytajōm sie mie, ô czym sōm te ôzprowki? Tōż jo bych tak pedzioł, że ô życiu, ô przocielstwie, ludzi ze sobōm, a ludzi ze zwierzyntami. Ô przocielstwie Ślōnzokōw z tymi „cudzymi”, dyć bez dzielynio ich na lepszych a gorszych, bezto je to pisane we dwōch jynzykach: po ślōnsku a po polsku, coby kożdy se mōg poczytać. Przeważnie pisza wiersze, tōż tym razym chcioł żech sprōbować czego inkszego.

Pytają mnie, o czym są te opowiadania? Więc ja bym powiedział, że o życiu, o przyjaźni, ludzi pomiędzy sobą oraz ludzi ze zwierzętami. O przyjaźni Ślązaków z tymi „obcymi”, ale bez podziału na tych lepszych, czy gorszych, dlatego jest to pisane w dwóch językach: po śląsku i po polsku, żeby każdy mógł sobie poczytać. Przeważnie piszę wiersze, więc tym razem chciałem spróbować czegoś innego.

Głuchołazy, małe miasteczko na polsko-czeskim pograniczu, mają w herbie kozi łeb. To miejsce, gdzie w XVII wieku wieszano kobiety podejrzane o uprawianie czarów. Większość z nich trafiła na stryczek za nic. Ale były wśród nich także one. Te, które wiedzą. Te, które mogą umrzeć, ale nie odchodzą tak łatwo.

Dwadzieścia dwie osoby. Dwadzieścia kobiet, dwóch mężczyzn. Bunia, najstarsza z Pań, znała ich wszystkich, a z trojgiem wymieniała swego czasu pocałunki i sekrety. Siedmioro uprawiało to, co nazywano czarami. Leczyli, dodawali sił, pomagali w problemach miłosnych i użyczali swych ust cichym szeptom zmarłych. O dwojgu z nich powiedziano by dziś, że byli niespełna rozumu - w rzeczywistości mieli tego rozumu zbyt wiele.

Chciano je zniszczyć. One jednak wciąż się odradzają i trwają po dziś dzień. Wpisane w historię i żywą tkankę tego miasta. Mówią na siebie Panie. Panie Czarowne.

Czy w XXI wieku historia zatoczy koło? Czy te, które mają w sobie moc, będą musiały się zmierzyć z wnukami mężczyzn, którzy próbowali je spalić?

Panie Czarowne to dojrzała, ważna powieść o silnych kobietach i ochronie tego, co ważne, nakreślona z uważnością, szczerością i wrażliwością.

Powieść autobiograficzna Honoraty Faber pod redakcją Aleksandra Lubiny opowiadająca losy rodzinne, opisującą miejsca i zdarzenia, które wydarzyły się na Górnym Śląsku po 1945 roku.