Dla dzieci

Nowo ksiōnżnka ôd Stanisława "Fojermana" Neblika: Ôzprowki a opowiadania Stanika Fojermana (6 ôzprowek po ślōnsku a polsku)

Pytajōm sie mie, ô czym sōm te ôzprowki? Tōż jo bych tak pedzioł, że ô życiu, ô przocielstwie, ludzi ze sobōm, a ludzi ze zwierzyntami. Ô przocielstwie Ślōnzokōw z tymi „cudzymi”, dyć bez dzielynio ich na lepszych a gorszych, bezto je to pisane we dwōch jynzykach: po ślōnsku a po polsku, coby kożdy se mōg poczytać. Przeważnie pisza wiersze, tōż tym razym chcioł żech sprōbować czego inkszego.

Pytają mnie, o czym są te opowiadania? Więc ja bym powiedział, że o życiu, o przyjaźni, ludzi pomiędzy sobą oraz ludzi ze zwierzętami. O przyjaźni Ślązaków z tymi „obcymi”, ale bez podziału na tych lepszych, czy gorszych, dlatego jest to pisane w dwóch językach: po śląsku i po polsku, żeby każdy mógł sobie poczytać. Przeważnie piszę wiersze, więc tym razem chciałem spróbować czegoś innego.

Pippi Långstrump to nojsiylniyjszo, nojmilszo, nojfajniyjszo i nojbogatszo dziouszka na cołkim świecie. Miyszko blank sama w Bajzlowym Dōmku, ino ze swojim kōniym i małpiczkōm, co sie mianuje Pōn Nilsson. Mo tyż cołki kofer ze złotymi monetami.

Kole nij miyszkajōm Tommy i Annika, a ôd kiedy Pippi sie przikludziyła, wszysko stało sie fajniyjsze! Bo Pippi kulo fafernioki na delōwce, poradzi dźwignōńć kōnia gołymi rynkami, i bawi sie w gōnić ze szandarami, co jōm chcōm weznōńć do dziecińca.

 Pippi Långstrump zaczła rewolucyjo w dziecinnych izbach, jak 1945 roku pokozała sie ta ksiōnżka. Ôd tego czasu poznały jōm i jij poprzoły pokolynia dziecek na cołkim świecie.

Ryszawo dziouszka znały tyż – i przoły jij – pokolynia ślōnskich dziecek, chocioż poznowały jōm z pomocōm polskij abo niymieckij godki. Z tym przekładym ale Pippi zaczyno tyż godać po naszymu!

Niniejsza antologia przekładów literatury niemieckiej przedstawia nieco inne – fantazyjne – oblicze Górnego Śląska. W owej czarownej krainie feerią jesiennych barw rozbłyskuje magiczny las – tuż obok zakopconego Beuthen. Trochę dalej zaś czają się groźne otchłanie płonącej Fanny-Grube i ezoteryczny Eichendorff. W podziemiach Wesołej odprawiane są starożytne misteria, a pośród retort dawnej huty uwija się Faust… Kto chce sprawdzić, dokąd zaprowadzi nas czarna studnia?

Przełożyła:

Nina Nowara-Matusik - literaturoznawczyni, germanistka i tłumaczka. W pracy naukowej zajmuje się literaturą niemiecką na Górnym Śląsku, kreacjami fantastycznych światów i problematyką płci. Pracuje na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Mieszka w Bytomiu.

Wydanie jest zbiorem podań, legend i bajek  górnośląskich, które opublikowane zostały po raz pierwszy w 1922 roku we wrocławskim wydawnictwie Priebatsch, wznowiono nakład dziesięć lat później („Sagen und Märchen aus Oberschlesien”, Breslau 1922, 1932). Dzięki Elisabeth Grabowski do dziś zachowały się opisy Śląska z przełomu XIX i XX wieku. Jej książka to skarbnica wiedzy i źródło legend, bajek, opowieści i tradycji, z którymi już dziś nie spotykamy się. Tom liczy 53 podania i bajki, podzielone na kilka działów, w tym szczególnie liczne o popularnym na Górnym Śląsku motywie wodnika (utopiec, Wassermann) oraz górnicze, głównie o Skarbniku (Berggeist). Większość tych tekstów autorka zebrała „w terenie”, gromadząc je, jak napisała w tomie, od 1870 roku, a więc od dzieciństwa. W większości przypadków odnotowała, z jakiej miejscowości pochodzi dana legenda czy bajka. Co więcej, zapisała również, kto przekazał jej daną opowieść. W ten sposób zbiór bajek ma charakter dzieła etnograficznego, obejmującego bardzo różne części Górnego Śląska (Tarnowskie Góry, Murcki, Racibórz, Głubczyce, Opole, Leśnica, Krapkowice, Głuchołazy, Pszczyna, Toszek, Mikołów, Hulczyńskie). Nie jest to jednak praca stricte naukowa, jest bowiem napisana w typowy dla tej autorki sposób – przystępnie, a zarazem na wysokim poziomie językowym.

Klasyka światowej literatury po śląsku - dla dzieci i dorosłych - przetłumaczona z angielskiego na śląski przez Grzegorza Kulika.

Śląska wersja książki "Alicja w krainie dziwów" z oryginalnymi ilustracjami Johna Tenniela oraz audiobookiem czytanym po śląsku przez Annę Bączek-Lieber.

Nowe tłumaczenie Grzegorza Kulika wypełnia kolejną lukę. Pokazuje, że po śląsku można myśleć i mówić o sprawach abstrakcyjnych, można budować metafory, można opisywać świat czarodziejski i zaczarowany. Kolejne tłumaczenia charakteryzuje coraz bogatsze słownictwo, synonimika, subtelniejsze są struktury syntaktyczne. „Przigody ôd Alicyje we Kraju Dziwōw” to lektura dla śląskojęzycznych fanów powieści i czarodziejskich opowieści, filozoficznych opowiastek i wierszowanych refleksji.

prof. Jolanta Tambor

Strony: 192

Oprawa: twarda

audiobook: płyta CD z plikami mp3

Trzeci tytuł literackiej klasyki po śląsku wydany przez Media i Rodzina w tłumaczeniu Grzegorza Kulika.

Po Kubusiu Puchatku, czyli po śląsku Niedźwiodku Puchu, dostajemy znakomite tłumaczenie na śląski - tym razem Chatki Puchatka:

Dalsze przigody ôd Niedźwiodka Pucha i jego kamratōw. Ze ksiōnżeczki dowiecie sie, kogo idzie najś przi śniodaniu, kaj trefić hefalumpy i co Krziś robi rano. Klasyka literatury do bajtli we szumnym przekładzie na ślōnski jynzyk.

Integralną częścią książki są oryginalne ilustracje Ernesta Sheparda oraz audiobook czytany przez Mirosława Neinerta.

Świat baśni Gerharta Barona, urodzonego w Kędzierzynie pisarza. Baśnie rozgrywają się w większości w opolskiej części Górnego Śląska: Źlinicach, Prószkowie, Łubnianach......

Najpopularniejsza bajka Janoscha doczekała się łacińskiego tłumaczenia.

Do bajki dodano słowniczek łacińsko-polsko-niemiecki.

Oprawa: twarda