Historia Śląska

Trzeci tom s serii Górny Śląsk w Polsce Ludowej pod. redakcją Adama Durczoka i Bernarda Linka poświęcony jest tematom wysiedleń i emigracji.

(Spis treści po wejściu na artykuł).

Strony: 352

Oprawa: miękka

Seria „Górny Śląsk w Polsce Ludowej”, ukazująca się pod red. Adama Dziuroka i Bernarda Linka stanowi próbę syntetycznego i przystępnego opracowania różnych aspektów najnowszych dziejów regionu. Drugi tom nosi podtytuł „Przywódcy – bohaterowie – wrogowie” i zawiera czternaście esejów historycznych, poświęconych osobistościom powojennego życia społecznego, podzielonych na trzy tytułowe grupy.

• Redakcja: Adam Dziurok, Bernard Linek
• Rok wydania: Opole 2018
• Liczba stron: 328

Projekt „Górny Śląsk w Polsce Ludowej” stanowi próbę syntetycznego i przystępnego opracowania różnych aspektów najnowszych dziejów regionu. Pierwszy tom serii, zatytułowany Przełomy i zwroty, zawiera 13 tekstów opisujących górnośląską specyfikę, regionalne uwarunkowania oraz reperkusje kluczowych wydarzeń w dziejach systemu komunistycznego i Polski w latach 1945–1989. Znajdziemy tu m.in. teksty o „polskich miesiącach” (1956, 1968, 1970, 1980, 1981, 1989) na Górnym Śląsku, tzw. wyzwoleniu przez Armię Czerwoną i początkach władzy komunistycznej, obchodach milenijnych i wizycie Jana Pawła II w regionie. Artykuły zostały wzbogacone o teksty źródłowe oraz bogatą ikonografię.

Prezentowana tu galeria miejsc pamięci nie jest rodzajem przewodnika turystycznego po Górnym Śląsku, refleksji na temat historii regionu, czy przypadkowym zbiorem wydarzeń. Stanowi próbę rekonstrukcji kulturowych artefaktów leżących u podstaw tożsamości społeczności autochtonicznej. Twórcą pojęcia miejsc pamięci (lieux de mémoire) jest francuski historyk Pierre Nora. To on jako pierwszy podjął się próby rozszyfrowania znaczenia obiektów, które spełniają w pamięci rolę symboli. Przy czym miejsc pamięci nie rozumiemy tutaj tylko w kategoriach geograficznych. Mogą nimi być również ludzie, wydarzenia, czy nawet przedmioty. Miejsca pamięci wchodzą ze sobą w skomplikowane relacje i w różny sposób wzajemnie się rekonfigurują. Występują w różnych kontekstach i nabierają w nich odmiennych znaczeń.

O historycznym rozwoju górnośląskich miast z szczególnym uwzględnieniem Zabrza i Tarnowskich Gór.

Strony: 384

Oprawa: miękka

Który piłkarz Górnika Zabrze złamał w trakcie kariery aż dziewięć palców? Po czyim weselu piłkarze wracali do domów w łyżce koparki? Który trener Górnika jako element treningu stosował grę w chowanego? Dlaczego żona jednego z zawodników musiała prosić o łaskę dla męża u Władysława Gomułki? Za co zabrzańscy milicjanci musieli przepraszać piłkarzy?
„Górnik Zabrze. Opowieść o złotych latach” aż skrzy się od nieznanych wcześniej anegdot i opowieści. Autor spędził wiele godzin w archiwach, przejechał pół Europy, żeby porozmawiać z legendarnymi piłkarzami i napisał niezwykłą książkę. To nie tylko historia sukcesów jednego z najlepszych klubów piłkarskich Europy. To także niesamowita opowieść o czasach, gdy brakowało wszystkiego, a w walce o największe trofea musiała wystarczyć siła charakteru, brawura i niczym nie skrępowana radość z gry.

Polsko-niemieckie wydawnictwo z reprodukcją kolekcji pocztówek dra Spałka, z syntetycznym obrazem dziejów annogórskiego sanktuarium, skreślonego przez ks. prof. E.Mateję, oraz interesującym rozważaniem krajobrazowo-przyrodniczym jest bardzo oryginalną i godną polecenia książką, która może być pięknym podarunkiem dla każdego.

Twarda oprawa

To już drugie wydanie albumowej publikacji Wydawnictwa AZORY. Publikacja – album z częścią opisową i komentarzem do zdjęć, jest próbą zobaczenia tego, jak wyglądali mieszkańcy górnośląskich Gliwic, a niegdyś Gleiwitz. Pokazania ich, gdy „od-święta” (m.in. w związku z chrzcinami, roczkiem dziecka, komunią czy ślubem) stawali przed obiektywem aparatu fotograficznego, chcąc pokazać siebie innym, najbliższym – rodzinie, znajomym, ale także kolejnym pokoleniom.

To książka o pewnej zbiorowości zamieszkującej obszar pogranicza kultur, tradycji, języka i dosłowne (po 1922 roku) żyjącej na pograniczu politycznym na G. Śląsku.

Pierwsza taka „historia widziana”, jak zauważa w swojej recenzji prof. M. Szmeja, miasta i osad wokół. Z drugiej strony może ona posłużyć jako przykład prezentacji społeczności innych (podobnych do Gliwic) miast na G. Śląsku. Cezura czasowa jaką obejmuje publikacja to lata 1872 – 1943, z dominującą fotografią z okresu przełomu wieków 19. i 20.

Album „Gliwice. Portret miasta” pozwala zobaczyć miasto z perspektywy lat stu, kilkudziesięciu i kilkunastu. Pozwalają na to kartki pocztowe, z których najstarsza wysłana została w 1887 roku. Zapewne są w albumie kartki starsze, ale nie mają rodowodu potwierdzonego stemplem pocztowym.
Album składa się z 691 kart pocztowych, pokazujących takie miejsca Gliwic, które trwają niezmiennie oraz takie, które są nie do poznania.
Kartki – drobiazgowo opisane – pogrupowane są w rozdziały. Poprzedza je historyczny esej. Piotr Siemko (autor) zwięźle opisuje dzieje miasta – najnowsze, a przecież często niepamiętane. Lapidarne teksty i niezwykłe pocztówki pokazują Gliwice zadziwiające. Jednych – tym, że to tak dawno, innych – tym, że to niemożliwe.

Francuska 12 to adres znany wszystkim katowiczanom. 11 listopada 1934 roku uroczyście otwarto tam Dom Oświatowy. Śląski wojewoda, Michał Grażyński, mówił wówczas o nim: „Dom, który ma być twierdzą myśli polskiej…”. Wielu uważa, że od zawsze była to siedziba Biblioteki Śląskiej, ale to nieprawda. Początki były zupełnie inne: zjazdy, odczyty, bale, rauty, rewie mody, a nawet kursy gotowania. Chyba żaden przedwojenny budynek w Katowicach nie był świadkiem tylu ważnych wydarzeń. Odbywały się w nim spotkania żołnierzy, hodowców gołębi, księgowych, a gościli m.in. Wojciech Korfanty, Michał Grażyński, Melchior Wańkowicz czy Stanisław Ignacy Witkiewicz. Tutaj żegnano konsula francuskiego Emmanuela Lanciala oraz Franciszka Paccię przed europejskim tournée. Bywały – Zofia Kossak, Maria Kokoszyńska-Lutmanowa, Janina Omańkowska, a nawet anarchistka i współzałożycielka Ligi Kooperatystek, Maria Orsetti.

Wielka polityka, codzienna praca organizacji kulturalno-oświatowych, ale także wątki sensacyjne – to wszystko znajdziesz, Drogi Czytelniku, w tej książce, napisanej z okazji 100-lecia Biblioteki Śląskiej, instytucji od początku związanej z budynkiem przy Francuskiej 12.
Bogato ilustrowana publikacja przedstawia fascynujące dzieje gmachu i jego lokatorów. Raptem kilka lat działalności Domu Oświatowego okazało się tak obfitujące w wydarzenia, że zebrano je w obszerną formę kalendarium, pokazującego znamienite początki instytucji nazywanej dziś Biblioteką Śląską.

Trzecie wydanie książki nominowanej w roku 2004 do literackiej Nagrody NIKE: "Finis Silesiae" Henryka Wańka.

Wydanie przeredagowane przez autora, które zapowiada tak:

Z tą książką od początku coś było nie tak. Przede wszystkim z jej tytułem. Finis Silesiae to był tytuł roboczy, który ostatecznie miał brzmieć Görlitz-Gleiwitz 23:55. Wydawca kręcił nosem na te dwie nazwy niemieckie w tytule. Ale Tadeusz Różewicz, akurat bawiący w wydawnictwie, rzucił okiem i spodobało mu się to Finis Silesiae. Gdybym był przy tym, pewnie by tak nie powiedział. Możliwe też, że wydawca to zmyślił, by mieć argument i postawić na swoim. I tak zostało. W drugim wydaniu (2004) dokonano nielicznych poprawek, ale dopiero teraz ta książka jest bliższa temu, jaka powinna być w roku pierwszego wydania (2003). Przede wszystkim zmienił się jej język, na ile to było możliwe. Bo język historii opowiedzianej po niemiecku, ale napisanej po polsku, jest trudny. Ale taki jest Śląsk. Z przyjemnością zlikwidowałem też zbędne dłużyzny. Książka zeszczuplała o jedną dziesiątą i chyba dzięki temu czyta się łatwiej.

Opolskie księżne i księżniczki były kobietami niezwykle dzielnymi. W sytuacjach koniecznych potrafiły walczyć o władzę dla siebie i swoich synów. Były energiczne i przedsiębiorcze, potrafiły skutecznie prowadzić politykę zmierzającą do rozwoju gospodarczego swego księstwa. Były pobożne i miłosierne, hojne wobec Kościoła i potrzebujących, odpowiadały na potrzeby społeczne ówczesnego świata. Miały świadomość swojej wartości, czego dowodem są zachowane pieczęcie. Znakomicie wywiązywały się z roli matki, większość z nich urodziła po kilkoro dzieci (rekordzistka nawet dziesięcioro). Te, które zdecydowały się pójść do klasztoru, służyły Bogu najlepiej jak umiały, niejednokrotnie pełniąc najwyższe urzędy klasztorne. Podążały za ówczesnymi nowinkami modowymi, ubierały się według najlepszych wzorów płynących z Europy zachodniej, co widać na zachowanych (nielicznych wprawdzie) nagrobkach. Były dumne i władcze, skromne i pokorne – i jako takie powinny stać wzorem do naśladowania, także dla współczesnych. Jedna z nich (Wiola) przyczyniła się do powstania Opola. Inna (Eufrozyna) była matką króla (Władysława Łokietka), jeszcze inna (Estera? Grzymisława?) omal nie została królową Polski, a kolejną próbowano wynieść na ołtarze (Katarzyna).

Książka do pobrania jako E-Book w formacie .epub i .mobi (wybierz Odbiór osobisty, żeby nie płacić za wysyłkę!)

Trzecie wydanie książki nominowanej w roku 2004 do literackiej Nagrody NIKE: "Finis Silesiae" Henryka Wańka.

Dwoje ludzi spotyka się gdzieś między Niemcami a Polską, w kraju który jeszcze istnieje, ale już niebawem zniknie. Ocaleją jedynie zdjęcia... Opowieść o Śląsku jakiego już nie ma...

Wydanie przeredagowane przez autora, które zapowiada tak:

Z tą książką od początku coś było nie tak. Przede wszystkim z jej tytułem. Finis Silesiae to był tytuł roboczy, który ostatecznie miał brzmieć Görlitz-Gleiwitz 23:55. Wydawca kręcił nosem na te dwie nazwy niemieckie w tytule. Ale Tadeusz Różewicz, akurat bawiący w wydawnictwie, rzucił okiem i spodobało mu się to Finis Silesiae. Gdybym był przy tym, pewnie by tak nie powiedział. Możliwe też, że wydawca to zmyślił, by mieć argument i postawić na swoim. I tak zostało. W drugim wydaniu (2004) dokonano nielicznych poprawek, ale dopiero teraz ta książka jest bliższa temu, jaka powinna być w roku pierwszego wydania (2003). Przede wszystkim zmienił się jej język, na ile to było możliwe. Bo język historii opowiedzianej po niemiecku, ale napisanej po polsku, jest trudny. Ale taki jest Śląsk. Z przyjemnością zlikwidowałem też zbędne dłużyzny. Książka zeszczuplała o jedną dziesiątą i chyba dzięki temu czyta się łatwiej.