Książki

We wstępie do książki śp. Michała Smolorza „Śląsk wymyślony” Ginter Pierończyk natknął się na życzenie autora „Być może wspólnymi siłami uda się poważną część Śląska – tego ‘niewymyślonego’ – z sejfów wydobyć, odhibernować i przywrócić do życia.” Ta myśl skłoniła Gintra do „poszukiwania korzeni jego śląskich przodków.”

Ginter Pierończyk to autor Trylogii załęskiej: Asty kasztana” (2014), Synek z familoka (2016) oraz KLEOFAS w życiorys wpisany (2016).”  W  2016 Ginter Pierończyk wspólnie z  Aleksandrą Różycką i Janem Gąsiorem wydali e-book zatytułowany Historia Załęża cegłą pisana w którym między innymi pokazane są pierwsze załęskie domy budowane z cegły. W  2018 ukazuje się czwarta książka Pierończyka Meandry załęskiego sportu.

2019  Plecionka – to piąta książka Pierończyka.

Francusko klasyka dlo bajtli "Le Petit Nicolas" ôd Rene Goscinnego ze ôryginalnymi ôbrozkami Jean-Jacques'a Sempé we ślōnskim przekładzie Grzegorza Buchalika! Na 144 strōnach moc szpasu, do tego w ksiōnżce znojdziecie audiobooka.

Fragmynt: 

Rufin gōniōł Alfrida, kery ryczoł: "Mōm brele! Mōm brele!". Achim niy przejmowoł sie inkszymi, szukoł mōnety, ale durch jōm niy umioł znojś. Gyniek, kery zostoł spokojnie we swojij bramie, mioł już tego doś i zaczōn rozdować szlagi piynściōm w nosy tych, kerzi stoli nojbliżyj niego, to znaczy tych z jego drużyny. Wszyjscy wrzeszczeli, lotali, było superowo!

- Skōńczcie synki - wrzasknōł zaś Alcest.

Tōż Gyniek sie pogorszōł.

- Pilniyło ci sie grać - padoł Alcestowi - nō, tōż grōmy. Jak chcesz coś pedzieć, to doczkej do kōńca piyrszej połowy!

- Piyrszej połowy czego? - spytoł Alcest.

Praje dołech pozōr, że ni mieli my bala. Zapōmniołech go w dōma!

Strōny: 144

Ôprawa: twardo

Audiobook na płycie CD z plikōma MP3 we ksiōnżce.

Grunt jest książką mającą zarówno cechy powieści historycznej, jak i dokumentalnej. Czytelnik będzie śledzić dzieje chłopskiego rodu Rothów od jego początków niemal do jego zaniku. Choć ważną część Gruntu stanowi opis historii rolnictwa na ziemi hulczyńskiej w XX wieku, nie jest to literatura faktu – pojawiają się w książce także sceny pełne niedopowiedzeń i tajemnic, a nawet elementy horroru.

 Niektóre rozdziały książki inspirowane są świadectwami uczestników opisywanych wydarzeń historycznych, między innymi brutalnej kolektywizacji w latach 50. i 60. XX wieku. Wielu chłopów straciło wówczas życie, dom, dobrze prosperujące gospodarstwa. Zniszczono odwieczną więź z ziemią, a kolejne pokolenia nie były już zainteresowane rolą. Chłopi zapłacili więc ideologii komunistycznej wysoką daninę, zapłaciła ją też ziemia.

Książka sięga również do współczesności, której metaforą jest zabetonowanie dawnych pól i dalsze uszczuplanie i tak już mało urodzajnej ziemi. Czytelnik może więc zadać sobie pytanie, czy powieściowe przekleństwo rzucone na chłopski grunt trwa do dziś, skoro szacunek do ziemi jako żywicielki prawie zupełnie zniknął ze świadomości konsumpcyjnego społeczeństwa.

Anna Malchárková (1950) poetka i pisarka, zajmująca się w swojej twórczości tematyką życia wiejskiego na Śląsku, w szczególności na Ziemi Hulczyńskiej, skąd pochodzi i gdzie żyje. Debiutowała jako poetka ze zbiorem pisanym w hulczyńskim dialekcie śląskiego (Vidime to po našemu, 2004). Największe uznanie zdobyło jej opowiadanie Grunt (2011). Wśród ważniejszych dzieł należy wymienić także Modrá barva duhy (2009), Vyhnalovec (2014) i Záhada kamenného svědka (2016).

Książka ukazała się w ramach CANON SILESIAE - Ślōnske Dzieje (nr 12).

Polska, druga połowa lat osiemdziesiątych. Upadek, beznadziejność, odrealnienie. Do naprawy rzeczywistości przystępują dziesięciolatki z górnośląskiego blokowiska i ich idole – piłkarze Ruchu Chorzów.

1989 to ciepła i zabawna opowieść o pasji, marzeniach, ambicji i sile lokalnej wspólnoty. Lekkie i zręczne połączenie wspomnień i historycznego eseju.

Grzegorz Kopaczewski, rocznik 1977, politolog, autor powieści Global nation. Obrazki z czasów popkultury i Huta.

Książka ukazała się w ramach serii CANON SILESIAE - Ślōnske dzieje (nr 9).

Historyczna Książka roku 2019 w plebiscycie "Historia Zebrana" portali Histmag.org i granice.pl 

Kolejna po "Hanysce" i "Dzieciach Hanyski" poruszająca powieść Heleny Buchner.

Skończyła się wojna. Flora, po ucieczce przed frontem, wraca do rodzinnej wsi i rodzinnego domu. Niestety jej dom jest zajęty przez wysiedleńców ze wschodnich terenów II RP. Ciotkę Florę przygarniają krewni. Czy uda się jej odzyskać swoją własność? Czy wygnańcy ze Wschodu, chaziaje, będą w stanie współżyć z hanysami? Wszak i jedni i drudzy znaleźli się tutaj po przymusowej wywózce na Syberię, choć z różnych powodów. Jak ułożą się sąsiedzkie stosunki między ludźmi wychowanymi w zupełnie różnych warunkach kulturowych?

Ciotka Flora to kolejna opowieść o powojennej historii ziemi górnośląskiej i Górnoślązaków, opowiedziana w przystępny sposób. O trudnych czasach i trudnych wyborach, przed którymi stawali zwykli ludzie. Po Hanysce i Dzieciach Hanyski to trzecia powieść Heleny Buchner, wydana przez SilesiaProgress. Czytelnikowi nie raz popłyną łzy w czasie jej lektury, niektórzy zobaczą tam być może również kawałek losów swojej rodziny.

Książka ukazała się w ramach CANON SILESIAE - Ślōnske Dzieje (nr 13).

Klasyczny rōman ôd J.R.R. Tolkiena przełożōny na ślōnski jynzyk. „Hobit” bōł wydany po piyrszy rŏz we 1937 roku i zarŏz bōł pozytywnie przijynty tak ôd krytykōw, jak tyż ôd czytŏczōw. Je to piyrszŏ ze gyszicht, co sie dziejōm we świecie Strzōdziymiŏ, i prawi historyjõ ôd Bilbo Bojtelŏka, tytułowego hobita, co mŏ rŏd swōj dōm i pokōj, a wybiyrŏ sie na przigodã, żeby zdobyć tajlã skarbu wachowanego ôd dracha Smauga.

Dziynki „Hobitowi”, a społym ś nim dziynki trylogiji „Pōn Piestrzyni” świat zaciekawiyła fantastyka, tōż skirz tego autora dzisiej sie widzi za ôjca wysokij fantastyki, a ôbie gyszichty to je ôbowiōnzkowŏ pozycyjŏ na pōłce ôd kożdego fana tego gatōnku.

Hobit małowiela niy wyskoczōł ze skōry, jak syczynie doszło do jego uszōw, i narŏz ôboczōł blade ôczy wytrzyszczać sie na niego.

– Ftoś ty je? – pedzioł a wyciōng sztylet przed siebie.

– Co ôn je, mōj sacss? – szepnōł Golum (co dycki prawiōł do siebie, bo nigdy niy mioł żŏdnego, co by dō niego mōg mōwić). To bez to sam prziszoł, bo naprŏwdã w tyj chwili niy mioł głodu, bŏł ino ciekŏw. We inkszym przipŏdku nojprzōd by chycioł, a dopiyro potym szeptoł.

– Jŏch je pōn Bilbo Bojtelŏk. Straciōł żech cwergi i czarownika i niy wiym, kaj żech je. I niy chcã tego wiedzieć, jak ino stōnd pōdã.

– Co ôn mŏ we rōnckach? – spytoł Golum, kej patrzoł na miecz, co mu sie blank niy podoboł.

– Miecz, ôrynż ze Gōndolinu!

– Sssss – prawiōł Golum i zrobiōł sie moc uprzyjmy. – Mozno siednie sam i poôzprawiŏ kōnsecek, mōj sacss. Rŏd mŏ zŏgŏdki, pra?

Ksiōnżka z ôryginalnymi ôbrŏzkami z brytyjskego wydaniŏ, ilustracyjŏ na ôkładzina naszykowoł Grzegorz Chudy.

Strōny: 336

Próba przedstawienia polskiemu czytelnikowi postaci Josepha von Eichendorffa jest wyzwaniem z kilku względów. Twórczością poety zajmują się przede wszystkim germaniści, opierając się naturalnie na oryginalnych tekstach – trudno dostępnych dla „zwykłego” czytelnika. Liczne, i świetne zresztą prace polskich germanistów koncentrują się na określonych problemach: recepcji dzieła, badania procesu twórczego, analizie wybranych utworów etc. – są i muszą być pisane po niemiecku. Docierają głównie do kolegów po fachu, umykając uwadze czytelników nieznających języka niemieckiego. Możliwość poznania Eichendorffa jest zatem bardzo ograniczona.

Brakuje także obszerniejszej, popularnej biografii opartej na nowszych opracowaniach historycznoliterackich. Szkoda, bo ponadczasowa wielkość tego niemieckiego romantyka uznawana jest nie tylko w krajach europejskich, ale także w USA, Japonii czy Chinach. Oczywiście główną przeszkodę w poznaniu poety stanowi znikoma ilość tekstów przełożonych na język polski. Dotychczas tłumaczone utwory („Z życia nicponia”, „Marmurowy posąg”, „Niegdyś przeżyłem” oraz ok. trzystu wierszy) są zaledwie cząstką tego, co autor „Nicponia” napisał. 

Celem mojej książki jest pokazanie Josepha von Eichendorffa na tle epoki, w której żył, jego konstelacji rodzinnych i zawodowych, relacji ze słynnymi ludźmi pierwszej połowy XIX wieku. Jest to również próba naszkicowania osobowości człowieka zamkniętego w sobie, unikającego wywnętrzania się czy zwracania na siebie uwagi.

Książka ukazała się w ramach CANON SILESIAE - Ślōnske Dzieje (nr 10).

Książka Piotra Zdanowicza "Kanał Kłodnicki - nieznany świadek śląskich dziejów".

Książka w typie opowieści historyczno-krajoznawczej, która powstała pierwotnie w wraz z filmem: Zapomniane Górnośląskie ono na świat – opowieść o Kanale Kłodnickim. Popularyzuje ona unikatowy, a zupełnie dziś nieznany najstarszy śląski kanał żeglowny, będący niegdyś dla Górnego Śląska oknem na świat.

Ta perełka dawnej hydrotechniki - świadek czasów, gdy Śląsk był jednym z najbogatszych regionów Europy oraz miejscem, gdzie powstawały realizacje będące absolutną światową awangardą ówczesnej techniki - przestaje istnieć na naszych oczach.

Kanał Kłodnicki to również jeden z symboli braku dbałości o historyczną spuściznę Śląska po 1945 roku, kiedy jego nowi gospodarze postanowili „wymyślić” Śląsk od nowa i zatrzeć wszelkie ślady po jego wcześniejszej wielkości i prawdziwych dziejach.

Prawie 140 nowych oraz archiwalnych fotografii i innych ilustracji.

Ksiōnżka na muster krajoznawczyj ôsprŏwki ô slōnskij gyszichcie. Była ôna szafniōno pospōł z filmym: Zapomniane Górnośląskie ono na świat – opowieść o Kanale Kłodnickim i pokazuje niôbyczjle cynny, a doimyntnie niyznōmy nojstarszy ślōnski kanar żeglowny, kery bōł piyrwyj lŏ Gōrnego Ślōnska ôknym na świat. Tyn hyrski ôbiekt dŏwnyj hydrotechniki – świŏdek czasōw, kej Ślōnsk bōł jednã z nojbarzij zŏcnych tajlōw Ojropy i placym, kaj powstŏwały powziyńcia, bydōnce ôwdy imyntnōm awangardōm inżyniyrije – traci sie wartko na naszych ôczach.

Kanar Kłodnicki, to je tyż wykŏz chybu baczyniŏ ô erbizna ślōnskij gyszichty po 1945 roku, kej nowe posiedziciele mieli idyjõ, coby „eklerować” Ślōnsk ôd nowa i zniszczyć wszelke szlaki po jego srogości i istyj gyszichcie.

Bezma 140 terŏźnych a starych fotografijōw i inkszych ilustarcyji.

Jedna ze niylicznych ksiōżkōw ô gyszichcie i technice przełożōn na ślōnskõ gŏdkã.

Idzie też ôbsztalować polskŏ wersyjŏ: https://www.silesiaprogress.com/pl/p/Kanal-Klodnicki-nieznany-swiadek-slaskich-dziejow-Piotr-Zdanowicz/1502

Klan wampirów grasuje na Śląsku!

Z licznej gromady wampirów pozostają już tylko dwaj krwiopijcy Paul i Erwin. Są już bardzo starzy, nieporadni i... słabi. W szybkim tempie tracą swą nadzwyczajną moc. Są świadomi, że jeśli nie napiją się krwi, wnet nastąpi ich kres i przemienią się w dwie... kupki popiołu. Powracają na swój rodzinny Górny Śląsk, aby tam dopełnić swego wampirzego żywota.

Czy tak się stanie?... Skąd się nagle wziął siejący strach, przerażenie i trwogę, Klan Wampirów?... Czy odważna grupa Ślązaków poradzi sobie z krwawymi upiorami?...

O tym dowiecie się z tej książki opowiadającej historię groźnej, a zarazem i... wesołej drużyny krwiopijców.

Zabawny strach - oto klimat czarnej komedii "Klan Wampirów".

„KOLEGA” to wywiad rzeka z aktorem, reżyserem teatralnym, współtwórcą i dyrektorem teatru Korez w Katowicach. Mirosław Neinert opowiada o swoim życiu, twórczej drodze do aktorstwa, doświadczeniach ze sceną - od czasu studenckich kabaretów, poprzez występy w kościołach w trakcie trwania stanu wojennego, estradę szalonych lat dziewięćdziesiątych, aż po własny teatr. To niezwykle barwne życie prawdziwego, artystycznego włóczykija, który jeżdżąc po całej Polsce, Europie i Stanach Zjednoczonych nabywał doświadczenia scenicznego, spotykając przy okazji na swojej drodze, niezwykłe postacie życia kulturalnego i politycznego: Lech Wałęsa, Zenon Laskowik, Roman Kostrzewski z zespołu KAT i mnóstwo, mnóstwo innych, mniej lub bardziej znanych ludzi, często – trzeba to przyznać - dość oryginalnych. Opowiada o swoich przygodach, przywołując niezliczoną ilość anegdot, przedziwnych historii, wspominając miejsca, które czasem wydają się być nierzeczywiste (na przykład stary grobowiec na cmentarzu, w którym mieszkał, goszczący go, ksiądz). Przy okazji odbywamy sentymentalną podróż po latach 70, 80 i 90 w Polsce, na Dolnym Śląsku i oczywiście ukochanym przez Mirka, Górnym Śląsku.

Teatr Korez jest jedną najważniejszych scen Górnego Śląska i jemu też poświęcona jest znaczna część rozmowy.  Dowiemy się, jak powstał Teatr Korez, skąd wzięła się jego nazwa, gdzie były jego początki i spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, co stoi za jego niewątpliwym sukcesem? Będziemy mogli również przeczytać, co o bohaterze wywiadu i jego teatrze myślą też inni: Katarzyna Tlałka, Robert Talarczyk, Marta Klubowicz, Bogdan Kalus, Grażyna Bułka, Elżbieta Okupska, Zbigniew Rokita, Dariusz Stach, Piotr Bułka i Sergiusz Brożek.

Futurystyczno-nostalgiczna powieść z Ziemi Hulczyńskiej, śląskich przedmieść Ostrawy:

Unia Europejska przekształca się w państwo federalne. W Polsce niespodziewanie ogromny sukces wyborczy odnoszą śląscy separatyści. Ich liderka zostaje w tajemniczych okolicznościach zamordowana. A co z tym wszystkim wspólnego ma stary Johan i jego oczko wodne na przedmieściach Ostrawy? Czy w cieniu wielkiej polityki i futurystycznej kolejki linowej jest miejsce dla huciŏrza, co ô żŏdnyj nŏrodowyj świadōmości nic niy wiy? Wciągająca transgraniczna śląska opowieść z niedalekiej przyszłości. 

Petr Čichoň – ur. 1969, poeta, prozaik i muzyk z ostrawskimi korzeniami, od lat mieszka w Brnie, gdzie prowadzi własne biuro architektoniczne. Chwytając za pióro wciąż powraca do hulczyńskiego hajmatu. Swoje wierze publikował m.in. w czasopismach Tvar, Host, Box, Nové knihy, Labyrint, Signum. Zapisał się na literackiej mapie regionu czesko-niemieckim tomikiem poetyckim Pruské balady – Preussische Balladen (2006), a także Slezským románem (Śląska powieść, 2011), w którym pochylił się nad skomplikowanymi losami Hulczynian w trakcie drugiej wojny światowej oraz wykorzystał wątki oparte na historii Hansa Kammlera, inżyniera w służbie SS odpowiedzialnego m.in. za prace nad Wunderwaffe. W wydanej w 2020 roku powieści Lanovka nad Landekem przenosi nas na peryferia ziemi hulczyńskiej, które wchłonęła Ostrawa.

Recenzja na podstawie czesko-śląskiego wydania tutaj.

Dejcie pozōr! Po latach pauzy yntlich piōnty tom przigōd Kōmisorza Hanusika!

We Londynie ftoś morduje uwożano ślōnsko gyszefciorka, abo, jak to niykere godajōm, biznesbaba. Policaje hned prziłażōm ku tymu, co ftoś morduje Ślōnzokōw, kere niy żyjōm zgodnie ze tradycyjnymi ślōnskimi zwykami. Kōmisorz Hanusik i jego kamraty muszōm zadać sie pytanie: czy ślōnske tradycyje sōm wert tego, coby skuli nich mordować ludziōw? Do tego mōmy nowego policaja, kery przikludziōł sie sam ze Dalekigo Wschodu (nale takigo richtiś dalekigo, a niy ino ze Sosnowca), no i piyrszo ślōnsko sekta, kero mo swoje relikwie: karminadla zachachmynconego ze planu filmowego Kazimierza Kutza i ôgon ôd Łyska z Pokładu Idy.

Rok 1928. Niymiecko-polsko granica. Szmugel, narkotyki, zbrodnie. Prywatny detektyw Herman Fox, znany z debiutanckiego "Silesia Noir" Marcina Szewczyka, durch tropi zbrodnie miyndzy Rybnikym a Raciborzym.

Nocny, podzimny luft ôtrzyźwioł. Niy chciołech ale wcale trzyźwieć. Targała mnōm złość a jakoś agresyjo. Łaziyłech wartko po raciborskich cestach, ani bych sie kaj śpiychoł, chocioż tak rychtyk to niy miołech żodnego cylu. Deptołech yno bez cweku po to, coby zadeptać we sia wściekłość a hercklekoty. Naôbkoło dźwigała sie pōmału coroz to wyżyj mgła. Sipiała tyż drobno mżawka. Co chwila duldołech resztōwki szkockij z mojij plaskōwki. Pōmału ôdliczołech kożdy szluk, słyszołech niestety, jak złocisty płyn coroz to wyraźnij szplucho w ôprōźnianej flaszeczce. Wiedziołech tyż niestety dobrze, iże mōm za mało tego mojigo lyku, coby mioł mi terozki pōmōc.

Uwaga! Powieść zawiera drastyczne sceny, a także porusza wątki antysemityzmu, nierówności społecznych i przemian historycznych Górnego Śląska. Wypowiedzi oraz postawy bohaterów i narratora służą jedynie potrzebom narracji i w żaden sposób nie wyrażają poglądów twórcy i wydawcy tej książki.

Świat legł w gruzach. Ludzie zbudowali sobie schronienie – Miasto na ogromnych filarach, zabezpieczone przed wszelkimi ziemskimi zagrożeniami. Ale to odległe dzieje. Tak odległe, że nikt już ich nie pamięta. A każdemu, kto cokolwiek wie na ten temat, grozi pościg tajnej służby cesarskiej Polit, bo świat poza Miastem nie ma racji bytu. Przynajmniej nie dla tych, którzy nie są wybrańcami. Jednak stare tajemnice lubią niespodziewanie powracać. Gdy w Mieście zaczynają w niejasnych okolicznościach znikać dzieci, najlepszy śledczy Politu uświadamia sobie, że sprawy mają się inaczej niż wbijano mu do głowy przez całe jego życie.

Zapraszamy do lektury pierwszego tomu trylogii zatytułowanej Miasta.

Tłumaczenie: Ilona Gwóźdź-Szewczenko

Strony: 464

Idzie po ślōnsku pisać jyn ô Ślōnsku i Ślōnzŏkach? Nowy tōmik wierszy Mirosława Syniawy, urodzōnego w 1958 r. w Chorzowie poety, prozaika i tumacza, zdŏwŏ sie gŏdać, że jynzyk ślōnski, tak jak kożdy inkszy jynzyk, je jyno nŏrzyndziym. Ô tym, do czego te nŏrzyndzie bydzie użyte, przesōndzŏ wolŏ autora. Dyć choć wiersze z tego tōmiku gŏdajōm ô roztōmajtych, dalekich ôd Ślōnska miyjscach w Ojropie, kere bliske sōm autorowi, idzie tyż ś nich wyczytać, że kaj by niy pojechoł, wszandy i dycki je przede wszyskim Ślōnzŏkym.

Nasze wydŏwnictwo ôpublikowało już jego antologijõ poetyckich tumaczyń „Dante i inksi” (2014, wznowiōnŏ w 2021 jako „Dante i inksi i jeszcze inksi”), dwujynzyczne, szkocko-ślōnske „Wiersze i śpiywki Roberta Burnsa” (2016), rōman „Nunquam otiosus” (2017) i tōmik wierszy „Cebulowŏ ksiynga umartych” (2018). Syniawa tumaczōł tyż wiersze i śpiywki z „Hobita” (2023).

Dwujynzycznŏ ksiōnżka od Petra Bienia "Mōj gōrnoślōnski ôbrŏzek z rōmkōm ale niyôszklōny - Mein oberschlesisches Bild mit Rahmen aber nicht verglast".

Kŏżdy z nŏs se kajś urodziōł i mo swoja hajmat. Jo se urodziōł i wychowoł na Gōrnym Ślōnsku, skōnd cołkŏ moja familijŏ sie wywodzi. Historyjŏ tego rejōnu je moc skōmplikowanŏ i dynamicznŏ. Moc ludzi, kery se stōnd wywodzōm, tak na prŏwda majōm problymy pedzieć kim sōm i za kogo sie miyniōm. Kożdy sam musi szukać swojij idyntyfikacyje. Jo tyn proces szukaniŏ mojij idyntyfikacyje - w tym colućkim miszōngu roztōmajtych kultur, gŏdek i historyjōw - sōm zych doświadczōł.

- ze wstympu