Po ślōnsku

Album "BEBOK W WIELKIM MIEŚCIE" Grzegorza Chudego

Jeszcze niedawno wydawało mi się, że beboki najlepiej czują się w Nikiszowcu. Naiwnie myślałem, że będę miał nad nimi kontrolę, gdyż ich naturalnym środowiskiem powinien być świat familoków, a najbardziej ekstremalną formą podróżowania przechadzka z byfyja do szranku. Myliłem się. Stwór zapomniał o konieczności udawania strasznego, przestał bać się ludzi i wyruszył eksplorować Katowice. Zachwycony ulicznym gwarem, tramwajami, autobusami, starymi i nowoczesnymi budowlami uznał, że Nikisz to za mało i prawdziwe życie zaczyna się dopiero w wielkim (jak na bebokowe standardy) mieście. Jakie ono jest? O tym przekonacie się, otwierając karty tej książki.

Wyjątkowa, przepięknie wydana, bogato ilustrowana i napisana po śląsku książka o bebokach i Katowicach.

"Bebok, Heksa i inksi. Rzecz o śląskich strachach i straszkach" to efekt współpracy Waldemara Cichonia i Grzegorza Chudego. Książka wydana dwujęzycznie.

Górny Śląsk zawsze był magiczny, magią przesiąknięty. Zamieszkiwali go nie tylko ludzie, ale też bohaterowie niniejszej książki. Byli tu zawsze gdy Najpiękniejsze Miejsce na Ziemi było porośnięte gęstym lasem, i gdy stawało się potęgą gospodarczą, zindustrializowanym regionem pełnym kopalń, hut i innych świątyń techniki. Przetrwali, choć z tej przestrzeni, zwłaszcza w czasie kilku ostatnich dekad, byli systematycznie rugowani przez Nowe w tym głównie przez globalne nowe świeckie tradycje, jak powiedziałby Mistrz Bareja. Walentynki i Halloween, smoki z Hollywood czy nastoletnie wampiry dość skutecznie wyparły ze świadomości kolejnych pokoleń śląskich dzieci beboka, utopca, heksę czy szczigę.
To o nich jest ta książka.
Wbrew pozorom, to nie jest książka dla dzieci, choć o dziecięcych sprawach traktuje. Waldemar Cichoń, autor m.in. bestsellerowej serii książek o przygodach kota Cukierka, oraz znakomity katowicki malarz akwarelista Grzegorz Chudy,zabierają Czytelników w świat swojego dzieciństwa, opowiadając o istotach, którymi ich niegdyś straszono i dyscyplinowano. Bebok, heksa i inksi to pełne humoru, dwujęzyczne napisane po śląsku i po polsku pięknie zilustrowane gawędy o najważniejszych postaciachgórnośląskiej mitologii oraz demonologii, znanych kiedyś każdemu dziecku.
Absolutne must read dla wielbicieli regionalnej kultury i tradycji.

Oprawa: Twarda, wydanie albumowe

Zbiór 28 wierszowanych bajek Stanisława Neblika napisanych po śląsku.

Książka wydana w pełnym kolorze, bogato ilustrowana przez Szymona Porwoła.

Ksiōnżka „Bojki Fojermana” je to 28 roztomańtych wierszykōw po ślōnsku ze ôbrozkami dlo dziecek. Bojki te majōm namowiać dziecka do czytanio po ślōnsku, ale tyż jejich starzików a ôjcōw, coby czytali a bojali tym myńszym dzieckōm w tym naszym piyknym jynzyku ślōnskim.

Strony: 36 kolorowych stron

Oprawa: miękka

Rozmówki śląsko-angielskie na wesoło

Książka jest podsumowaniem projektu Marcina Melona i Jacka Zygmunta "Co by pedzioł Szekspir?" zapoczątkowanego na Facebooku, w którym przedstawiali śląsko-angielski scenki rodzajowe z ogromną dawką humoru.

Książka zawiera prawie 100 ilustracji Jacka Zygmunta, dodatkowo opatrzonych śląsko-angielskim komentarzem Marcina Melona.

Całość drukowana w kolorze na papierze kredowym, dzięki czemu nadaje się także świetnie na prezenty dla osób nie znających śląskiego, a zainteresowanych ciekawą pamiątką ze Śląska.

Wiyncyj jak miljard norodu godo po chińsku, drugi miljard godo po angelsku. Po ślōnsku godo terozki ino pōł miljōna norodu. Nale nic sie niy starejcie! Dziynki tyj ksiōnżce wszysko bydzie inaksze i cōłko Ziymia bydzie godać po naszymu!

More than a billion people speak Chinese, the other billion speak English. But only half a million speak Silesian nowadays. Don’t worry! This book is going to change it; let’s make the entire Earth speak like we do!

Myślã czynsto ô mojich starkach i starzikach – ô tyj rzyce dusz i gynōw – i jak profesōr Bynedykt Kouska starōm sie pamiyntać, że kożdy czowiek je jak głōwnŏ wygranŏ w loteryji, i to ku tymu w takij, w keryj wygrywŏ jedyn los na teragigamegamulticyntylijōny. Myślã czynsto ô tych bauerach i bergmanach, krankynwerterach i torszrajberach, huzarach i muszketerach, młynŏrzach, kamiyniŏrzach i kowŏlach, ô tych zŏwitkach i bynkartach, słepŏkach i fechciŏrzach. Niyrŏz – jak Kenneth White w "Familijnyj alchymiji" – zaziyrōm przi tym do zdrzadła. I tak jak ôn niy przestŏwōm sie dziwić.

- Ze wstympu

MIROSŁAW SYNIAWA urodziōł sie w roku 1958 w Chorzowie. Do terŏzka wydali my dwa tōmy poezyj tumaczōnych ôd niego na ślōnski i jedyn rōman, kery napisoł po polsku. Tyn rŏz prezyntujymy jego włosne wiersze, w kerych rozprawiŏ ô swojich przodkach. Rychtuje, jak nōm pedzioł, dwa nowe rōmany – jedyn po polsku i jedyn po ślōnsku – a ku tym nastympny tōm ślōnskich wierszy, kery mŏ sie mianować (blank niy po ślōnsku) "Mappa mundi".

Po wydaniu szkocko-ślōnskego wyboru wierszy Roberta Burnsa „Spōmnijcie se Tamowã klaczkã” (2016), historyczno-synsacyjnego rōmanu „Nunquam otiosus” (2017) i poetyckego tōmika „Cebulowŏ ksiynga umartych” (2018), wrŏcōmy sie do piyrszyj wydanyj u nŏs ksiōnżki Mirka Syniawy, antologije tumaczyń „Dante i inksi” (2014). Tera dodatkowo we twardej ôprawie!

Ksiōnżka „Dante i inksi, i jeszcze inksi” niy je atoli ajnfachowōm reedycyjōm – w piyrwszym wydaniu mieli my wiersze ôd 25 poetōw tumaczōne z 14 jynzykōw, a do tyj edycyje wkludzōne sōm wiersze ôd 39 poetōw tumaczōne z 20 jynzykōw. Z mian, kerych niy było w wydaniu z 2014 roku, w piyrszyj raji trza spōmnieć Hōmera, Katullusa, Han Shana, Matsuo Bashō i Bolesława Leśmiana. Ôkrōm wierszy ôd tych i inkszych poetōw nowościōm sōm sam tyż poetycke utwory ze staroindyjskij „Rigwedy” i starochińskij „Ksiyngi Pieśni”. 

Po wydaniu szkocko-ślōnskego wyboru wierszy Roberta Burnsa „Spōmnijcie se Tamowã klaczkã” (2016), historyczno-synsacyjnego rōmanu „Nunquam otiosus” (2017) i poetyckego tōmika „Cebulowŏ ksiynga umartych” (2018), wrŏcōmy sie do piyrszyj wydanyj u nŏs ksiōnżki Mirka Syniawy, antologije tumaczyń „Dante i inksi” (2014). Tera dodtkowo we twardej ôprawie!

Ksiōnżka „Dante i inksi, i jeszcze inksi” niy je atoli ajnfachowōm reedycyjōm – w piyrwszym wydaniu mieli my wiersze ôd 25 poetōw tumaczōne z 14 jynzykōw, a do tyj edycyje wkludzōne sōm wiersze ôd 39 poetōw tumaczōne z 20 jynzykōw. Z mian, kerych niy było w wydaniu z 2014 roku, w piyrszyj raji trza spōmnieć Hōmera, Katullusa, Han Shana, Matsuo Bashō i Bolesława Leśmiana. Ôkrōm wierszy ôd tych i inkszych poetōw nowościōm sōm sam tyż poetycke utwory ze staroindyjskij „Rigwedy” i starochińskij „Ksiyngi Pieśni”. 

Po piyrszy rŏz powieść Szczepana Twardocha po ślōnsku!

Drach we przekładzie Grzegorza Kulika

we szumnyj interpretacyi Dariusza Chojnackiego

Saga familijnŏ? Wielkŏ ôpowieść ô Ślōnsku? A możno powieść totalnŏ, co uciykŏ wszyjskim kategoryzacyjōm?

„Tłumaczenie Dracha na śląski etnolekt to próba zmierzenia się ze śląskością i uniwersalnością tej powieści. Paradoksalnie śląska wersja Dracha staje się probierzem jej śląskiego odniesienia dziejowego.

Przekład Grzegorza Kulika budzi podziw! Drach stał się ważną książką dla wielu Górnoślązaków – również dla mnie”. prof. Zbigniew Kadłubek

„Górny Śląsk Twardocha jest prawdziwy bolesną wręcz brutalnością i nieraz wręcz wulgarnością połączoną ze specyficznym etycznym kodeksem, z którego wychowani tutaj ludzie nigdy nie rezygnują, nawet jeżeli znajdują się na granicy upodlenia. Gratuluję autorowi odwagi”. prof. Ryszard Kaczmarek

Książka przygodowo-historyczna. Opowieść o przyjaźni, miłości, wojnie i Górnym Śląsku, osadzona w realiach przełomu XIX i XX wieku. Prawdziwe postacie łączą się z fikcyjnymi, tworząc barwny kobierzec, po którym ślizga się kanwa tej powieści, w której główną osią jest mityczna postać mnicha Shaolin. To właśnie on i jego wychowankowie nadali książce jej tytuł. Czy to możliwe, że niepozorny gwardzista cesarza Chin, po niezliczonych wędrówkach przez świat dociera na Górny Śląsk i tam staje się ojcem duchowym, najpierw gruzińskiej księżniczki, a potem dwóch wyrostków, których przyjaźń zdaje się rozsadzać społeczne granice?

Fabuła pisana po polsku, dialogi po śląsku.

Książka do pobrania jako E-Book w formacie .epub i .mobi (wybierz Odbiór osobisty, żeby nie płacić za wysyłkę!)

Kolejny rewelacyjny kryminał napisany kompletnie po ślōnsku. Tym razem autorstwa Marcina Szewczyka z Pszowa, laureata konkursu jednoaktówki po śląsku organizowanego przez Gazetę Wyborczą. 

Historia z międzywojnia rozgrywająca się między Rybnikiem a Raciborzem. Fto bydzie mordyrzym??

Bardzo mroczna powieść utrzymana w stylu NOIR dla osób pełnoletnich!

Wiele z babcią godałam, czyli rozmawiałam, najczęściej przy kawie, herbacie, dla niej tyju, kołoczu i ziście, niekiedy przy kyjksach, ciastkach, czy innych maszketach. I to blisko 30 lat, od czasu jak chodziłam jeszcze do szkoły podstawowej, do jej śmierci w roku 1978. Godałyśmy po śląsku, tak jak się godało w Hajdukach,
w godce typowej dla śląskich dzielnic przemysłowych, pełnej niemieckich ausdruków, które rechtórki, panie w szkole, chciały nas na zawsze oduczyć.

W swej książce „W Chorzowie czyli na Śląsku” Krystyna Loch pokazała w oparciu o życie swoich bliskich i dzieje rodzinnego miasta skomplikowaną historię Śląska oraz losy Ślązaków w XX stuleciu. „Godki z babciōm” są tego kontynuacją, napisaną po śląsku, pełną wspomnień i refleksji, oraz prawdziwych obaw, czy za parę lat Ślązacy jeszcze na Śląsku będą...

Francusko klasyka dlo bajtli "Le Petit Nicolas" ôd Rene Goscinnego ze ôryginalnymi ôbrozkami Jean-Jacques'a Sempé we ślōnskim przekładzie Grzegorza Buchalika! Na 144 strōnach moc szpasu, do tego w ksiōnżce znojdziecie audiobooka.

Fragmynt: 

Rufin gōniōł Alfrida, kery ryczoł: "Mōm brele! Mōm brele!". Achim niy przejmowoł sie inkszymi, szukoł mōnety, ale durch jōm niy umioł znojś. Gyniek, kery zostoł spokojnie we swojij bramie, mioł już tego doś i zaczōn rozdować szlagi piynściōm w nosy tych, kerzi stoli nojbliżyj niego, to znaczy tych z jego drużyny. Wszyjscy wrzeszczeli, lotali, było superowo!

- Skōńczcie synki - wrzasknōł zaś Alcest.

Tōż Gyniek sie pogorszōł.

- Pilniyło ci sie grać - padoł Alcestowi - nō, tōż grōmy. Jak chcesz coś pedzieć, to doczkej do kōńca piyrszej połowy!

- Piyrszej połowy czego? - spytoł Alcest.

Praje dołech pozōr, że ni mieli my bala. Zapōmniołech go w dōma!

Strōny: 144

Ôprawa: twardo

Audiobook na płycie CD z plikōma MP3 we ksiōnżce.

Klasyczny rōman ôd J.R.R. Tolkiena przełożōny na ślōnski jynzyk. „Hobit” bōł wydany po piyrszy rŏz we 1937 roku i zarŏz bōł pozytywnie przijynty tak ôd krytykōw, jak tyż ôd czytŏczōw. Je to piyrszŏ ze gyszicht, co sie dziejōm we świecie Strzōdziymiŏ, i prawi historyjõ ôd Bilbo Bojtelŏka, tytułowego hobita, co mŏ rŏd swōj dōm i pokōj, a wybiyrŏ sie na przigodã, żeby zdobyć tajlã skarbu wachowanego ôd dracha Smauga.

Dziynki „Hobitowi”, a społym ś nim dziynki trylogiji „Pōn Piestrzyni” świat zaciekawiyła fantastyka, tōż skirz tego autora dzisiej sie widzi za ôjca wysokij fantastyki, a ôbie gyszichty to je ôbowiōnzkowŏ pozycyjŏ na pōłce ôd kożdego fana tego gatōnku.

Hobit małowiela niy wyskoczōł ze skōry, jak syczynie doszło do jego uszōw, i narŏz ôboczōł blade ôczy wytrzyszczać sie na niego.

– Ftoś ty je? – pedzioł a wyciōng sztylet przed siebie.

– Co ôn je, mōj sacss? – szepnōł Golum (co dycki prawiōł do siebie, bo nigdy niy mioł żŏdnego, co by dō niego mōg mōwić). To bez to sam prziszoł, bo naprŏwdã w tyj chwili niy mioł głodu, bŏł ino ciekŏw. We inkszym przipŏdku nojprzōd by chycioł, a dopiyro potym szeptoł.

– Jŏch je pōn Bilbo Bojtelŏk. Straciōł żech cwergi i czarownika i niy wiym, kaj żech je. I niy chcã tego wiedzieć, jak ino stōnd pōdã.

– Co ôn mŏ we rōnckach? – spytoł Golum, kej patrzoł na miecz, co mu sie blank niy podoboł.

– Miecz, ôrynż ze Gōndolinu!

– Sssss – prawiōł Golum i zrobiōł sie moc uprzyjmy. – Mozno siednie sam i poôzprawiŏ kōnsecek, mōj sacss. Rŏd mŏ zŏgŏdki, pra?

Ksiōnżka z ôryginalnymi ôbrŏzkami z brytyjskego wydaniŏ, ilustracyjŏ na ôkładzina naszykowoł Grzegorz Chudy.

Strōny: 336

Jeden akt po ślōnsku otwiera Salem – jednoaktówka wyróżniona w konkursie  na Jednoaktówkę po śląsku. To opowieść z inspiracji ludzi walczących o godność. Wykorzystałem między innymi Drogę krzyżową Pietera Breugla, Młyn i krzyż Lecha Majewskiego, fragmenty wierszy Josepha von Eichendorffa oraz  Z życia nicponia w przekładzie Eugeniusza Kosmały. 

Kostuś trōmpyjciorz szuka jednego jedynego słowa – właśnie tego słowa o mocy tajemniczej – w rozmowach z Utopkiem, Platonem, z Nadzieją, Wiarą    i Miłością oraz świętym Franciszkiem. Kostuś także został wyróżniony w konkursie  na Jednoaktowkę po śląsku

Quartok wcielony w Duchotruja, Wyrwistroma, Krzesiwica, Prowdokmina pod konarami dębu opowiada o dziejach ludzkości. Quartok to adaptacja górnośląskiego fantazy pod tytułem Siódmak, w przekładzie niezastąpionego Eugeniusza Kosmały (Ojgyna z Pnioków) na górnośląski.

Bojka o kurce to bajka o kolorowych kurczętach niepokojących zasiedziałych mieszkańców Filipowego obejścia. Filip po górnośląsku to rozum. Bajka ukazała się dwujęzycznie w 2016 w przekładzie pana Mirosława Syniawy.

Siedlokowy synek dzieje się na wsi w sielskim krajobrazie przyrodniczego słownictwa górnośląskiego.

Baby to nie chopy na opy – rzecz o rozsądku i jego braku w dobie obecnej, czyli zawsze i wszędzie.

Trudy (dwie) to dyskurs między babcią a wnuczką. Rozmowa międzypokoleniowa.

Erwiny (jest ich kilku) to krzywe zwierciadło „familokowego” Górnego Śląska – czyli rzecz  o tym, kto  czym kupczy i kto kogo… do rymu.

Dies Irae – Dzień Gniewu i sądu. Misterium silesianskie – weneckie lustro Górnego Ślaska, ale także jego krzywe zwierciadło.

Anna i Zeflik, Stockfisch i Domy chacharów to adaptacje powieści Arnolda Ulitza Wielki Janja.

Panewniczanki to zwiewna sztuka górnośląska dziejąca się w Ligocie koło Katowic), w Wiedniu i Sydnej - oparta na wspomnieniach Ileany Burdajewicz. Mnóstwo miłości i piękna.

Trzy próby to jednoaktówka nieodżałowanej  Urszuli Nierady-Kwiatkowskiej.

Ku lepszemu Heleny Bryś mówi o zmianach w małej  górnośląskiej wsi.

"Kajko i Kokosz. We Krajinie Borostraszkōw" (czyli W Krainie Borostworów") to drugi album przetłumaczony na język śląski (przed laty nakładem wydawnictwa Egmont w sprzedaży ukazał się album "Kajko i Kokosz Szkoła furganiŏ").
Cykl opowiada o dwóch wojach dzielnym i rozważnym Kajku oraz żarłocznym i samolubnym Kokoszu, którzy bronią Mirmiłowa przed atakami niecnych Zbójcerzy pod wodzą Hegemona i przeżywają masę zabawnych przygód. Komiks powstawał w latach 70. i 80. XX wieku i był jedną z wizytówek czasopisma młodzieżowego Świat Młodych. W 2003 roku wydawnictwo Egmont Polska wznowiło serię, a dzięki tej reedycji wszystkie części komiksu ukazały się po raz pierwszy w kolorze. Mieszkańcy Mirmiłowa uwielbiają zabawy, a w wymyślaniu pretekstów do świętowania są prawdziwymi mistrzami. Właśnie skończyli obchody Dnia Dobroci dla Krów, a już zaczynają cieszyć się z najważniejszej uroczystości ku czci Czystej Wody. Tymczasem Zbójcerze mają już plan, jak zakłócić mirmiłowianom ten piękny i radosny czas, a w efekcie przejąć władzę nad ich grodem. Kapral wyznacza ochotnika do misji samobójczej: zbójcerz słynący z unikania wszelkich form mycia się i czyszczenia ma wskoczyć do studni w Mirmiłowie i skazić jej wodę po wsze czasy. O dziwo plan Kaprala zostaje zrealizowany w stu procentach! Woda zostaje zatruta, a gród pozbawiony życiodajnego płynu. Co robić? Rozwiązanie podsuwa Czarownica Jaga: czystą wodę i szczęśliwość może przywrócić grodowi tylko Pani Przyroda, która mieszka w Krainie Borostworów dalekiej i dzikiej. Z taką misją mogą wyruszyć tylko oni dwaj niezawodni wojowie Kajko i Kokosz.
Niezwykły, wyjątkowo barwny i dosadny język śląski w połączeniu z unikalnym humorem Chirsty to znakomita zabawa, a przy okazji materiał pomocniczy przy kultywacji tego języka.

Ksiōnżka na muster krajoznawczyj ôsprŏwki ô slōnskij gyszichcie. Była ôna szafniōno pospōł z filmym: Zapomniane Górnośląskie ono na świat – opowieść o Kanale Kłodnickim i pokazuje niôbyczjle cynny, a doimyntnie niyznōmy nojstarszy ślōnski kanar żeglowny, kery bōł piyrwyj lŏ Gōrnego Ślōnska ôknym na świat. Tyn hyrski ôbiekt dŏwnyj hydrotechniki – świŏdek czasōw, kej Ślōnsk bōł jednã z nojbarzij zŏcnych tajlōw Ojropy i placym, kaj powstŏwały powziyńcia, bydōnce ôwdy imyntnōm awangardōm inżyniyrije – traci sie wartko na naszych ôczach.

Kanar Kłodnicki, to je tyż wykŏz chybu baczyniŏ ô erbizna ślōnskij gyszichty po 1945 roku, kej nowe posiedziciele mieli idyjõ, coby „eklerować” Ślōnsk ôd nowa i zniszczyć wszelke szlaki po jego srogości i istyj gyszichcie.

Bezma 140 terŏźnych a starych fotografijōw i inkszych ilustarcyji.

Jedna ze niylicznych ksiōżkōw ô gyszichcie i technice przełożōn na ślōnskõ gŏdkã.

Idzie też ôbsztalować polskŏ wersyjŏ: https://www.silesiaprogress.com/pl/p/Kanal-Klodnicki-nieznany-swiadek-slaskich-dziejow-Piotr-Zdanowicz/1502

Strzygi, duchy, utopce i strachy, czyli magia śląskich legend i podań w opracowaniu Jerzego Buczyńskiego.
Drugi zbiór opowiadań wydany po sukcesie Skarbnika, zmór, utopców . Znów za kanwę opowiadań wzięto dawne lokalne podania o strzygach, duchach, utopcach i strachach. Dialogi bohaterów prowadzone są po śląsku.