Publikacje

Grunt jest książką mającą zarówno cechy powieści historycznej, jak i dokumentalnej. Czytelnik będzie śledzić dzieje chłopskiego rodu Rothów od jego początków niemal do jego zaniku. Choć ważną część Gruntu stanowi opis historii rolnictwa na ziemi hulczyńskiej w XX wieku, nie jest to literatura faktu – pojawiają się w książce także sceny pełne niedopowiedzeń i tajemnic, a nawet elementy horroru.

 Niektóre rozdziały książki inspirowane są świadectwami uczestników opisywanych wydarzeń historycznych, między innymi brutalnej kolektywizacji w latach 50. i 60. XX wieku. Wielu chłopów straciło wówczas życie, dom, dobrze prosperujące gospodarstwa. Zniszczono odwieczną więź z ziemią, a kolejne pokolenia nie były już zainteresowane rolą. Chłopi zapłacili więc ideologii komunistycznej wysoką daninę, zapłaciła ją też ziemia.

Książka sięga również do współczesności, której metaforą jest zabetonowanie dawnych pól i dalsze uszczuplanie i tak już mało urodzajnej ziemi. Czytelnik może więc zadać sobie pytanie, czy powieściowe przekleństwo rzucone na chłopski grunt trwa do dziś, skoro szacunek do ziemi jako żywicielki prawie zupełnie zniknął ze świadomości konsumpcyjnego społeczeństwa.

Anna Malchárková (1950) poetka i pisarka, zajmująca się w swojej twórczości tematyką życia wiejskiego na Śląsku, w szczególności na Ziemi Hulczyńskiej, skąd pochodzi i gdzie żyje. Debiutowała jako poetka ze zbiorem pisanym w hulczyńskim dialekcie śląskiego (Vidime to po našemu, 2004). Największe uznanie zdobyło jej opowiadanie Grunt (2011). Wśród ważniejszych dzieł należy wymienić także Modrá barva duhy (2009), Vyhnalovec (2014) i Záhada kamenného svědka (2016).

Książka ukazała się w ramach CANON SILESIAE - Ślōnske Dzieje (nr 12).

Polska, druga połowa lat osiemdziesiątych. Upadek, beznadziejność, odrealnienie. Do naprawy rzeczywistości przystępują dziesięciolatki z górnośląskiego blokowiska i ich idole – piłkarze Ruchu Chorzów.

1989 to ciepła i zabawna opowieść o pasji, marzeniach, ambicji i sile lokalnej wspólnoty. Lekkie i zręczne połączenie wspomnień i historycznego eseju.

Grzegorz Kopaczewski, rocznik 1977, politolog, autor powieści Global nation. Obrazki z czasów popkultury i Huta.

Książka ukazała się w ramach serii CANON SILESIAE - Ślōnske dzieje (nr 9).

Historyczna Książka roku 2019 w plebiscycie "Historia Zebrana" portali Histmag.org i granice.pl 

Kolejna po "Hanysce" i "Dzieciach Hanyski" poruszająca powieść Heleny Buchner.

Skończyła się wojna. Flora, po ucieczce przed frontem, wraca do rodzinnej wsi i rodzinnego domu. Niestety jej dom jest zajęty przez wysiedleńców ze wschodnich terenów II RP. Ciotkę Florę przygarniają krewni. Czy uda się jej odzyskać swoją własność? Czy wygnańcy ze Wschodu, chaziaje, będą w stanie współżyć z hanysami? Wszak i jedni i drudzy znaleźli się tutaj po przymusowej wywózce na Syberię, choć z różnych powodów. Jak ułożą się sąsiedzkie stosunki między ludźmi wychowanymi w zupełnie różnych warunkach kulturowych?

Ciotka Flora to kolejna opowieść o powojennej historii ziemi górnośląskiej i Górnoślązaków, opowiedziana w przystępny sposób. O trudnych czasach i trudnych wyborach, przed którymi stawali zwykli ludzie. Po Hanysce i Dzieciach Hanyski to trzecia powieść Heleny Buchner, wydana przez SilesiaProgress. Czytelnikowi nie raz popłyną łzy w czasie jej lektury, niektórzy zobaczą tam być może również kawałek losów swojej rodziny.

Książka ukazała się w ramach CANON SILESIAE - Ślōnske Dzieje (nr 13).

Prezentowana praca ma być próbą odejścia od czarno-białego postrzegania Niemców na Górnym Śląsku w okresie międzywojennym. Mimo kilku prób rekonstrukcji tego, kim byli, jak myśleli i jakimi motywacjami kierowali się Niemcy na Górnym Śląsku w tym okresie, obraz ten ciągle wydaje się niepełny. Przedstawiona biografia Hansa Lukaschka stanowi kolejny krok w kierunku zapełnienia tej luki (...)
Praca podzielona jest na cztery części. Hans Lukaschek był aktywny w różnych, w zasadzie odrębnych okresach i politycznych rzeczywistościach.
W części pierwszej omówiona została jego rola podczas plebiscytu i jego światopogląd z tego okresu. Część druga poświęcona została jego losom w okresie międzywojennym. Był w tym czasie przedstawicielem Niemiec przy Komisji Mieszanej w Katowicach, a potem nadprezydentem pruskiej Prowincji Górny Śląsk. Zmienił dalece światopogląd, stając się zaangażowanym orędownikiem interesów społeczności polskiej na tym obszarze. W części trzeciej omówiona została jego rola w Kręgu z Krzyżowej i poglądy, które podzielał z innymi dysydentami z tego środowiska. Część ostatnia poświęcona jest jego roli w powojennych Niemczech i działalności w funkcji ministra do spraw przesiedleńców. Jest w niej również mowa o sporach, jakie toczył z przedstawicielami postnarodowosocjalistycznych elit w Republice Federalnej.
(fragmenty Wstępu)

Książka po raz pierwszy wydrukowana w latach 90. XX w. w języku niemieckim. W Polsce powieść pojawiła się najpierw w częściach na łamach „Tygodnika Prudnickiego”. Natomiast pierwsza pełna publikacja powieści w języku polskim wydana została w 2015 r.

Prezentujemy drugie ulepszone wydanie powieści Lato umarłych snów Harry’ego Thürka.                   
Książka o ogromnym znaczeniu regionalnym, pokazująca losy Górnoślązaków i Górnoślązaczek w pierwszych miesiącach po II wojnie światowej. Powieść ta jest ważnym dokumentem swoich czasów bowiem dokładnie opisuje okrucieństwo i niesprawiedliwość okresu powojennego, ale także zawiedzione nadzieje wykorzystanej generacji oraz walkę równych grup o stabilność, a przede wszystkim o ojczyznę w okrutnym świecie.

Autor to znakomity reporter i fotograf oraz jeden z najwybitniejszych pisarzy Górnego Śląska-Harry Thürk.

Pozostałości minionych czasów w postaci płyt nagrobnych i epitafiów głównej świątyni Opola i zachowane na nich informacje o osobach ważnych dla dziejów miasta i parafii opolskiej pozwalają na chwilę refleksji na temat sensu ludzkiego życia.Poszczególne opisy płyt nagrobnych i epitafiów z kościoła św. Krzyża w Opolu stanowią cenne źródło dla miłośników historii oraz mieszkańców opolskiego grodu.

Stare dolnośląskie cmentarze przestały być przestrzenią więziotwórczą, tym samym stały się miejscami niepamięci, trudnym dziedzictwem, które dopiero dziś, po ponad siedemdziesięciu latach udaje się oswoić i zaakceptować. Dziś coraz częściej dostrzegamy, że oprócz swych funkcji memoratywnych, cmentarze są również swoistymi tekstami kultury, dzięki którym możemy odczytać nie tylko ludzkie losy, ale również stosunek człowieka do śmierci, przemijania i do określonych wartości. Są namacalnym świadectwem pobytu na określonym terytorium grupy etnicznej, narodowej, regionalnej, wyznaniowej czy religijnej. Warto podkreślić, że autor z powodzeniem wybrał cmentarze i miejsca pochówku różnych grup narodowościowych (siłą rzecz z dominantą niemiecką) i wyznań. Nie zapomniał przy tym o cmentarzach wojskowych i wojennych oraz miejscach pochówku ofiar narodowego socjalizmu – jeńców, robotników przymusowych i więźniów obozów koncentracyjnych.

Publikacja jest zwięzłym kompendium przybliżającym czytelnikowi najważniejsze, historyczne nekropolie położone na terenie województw śląskiego i opolskiego. Pięćdziesiąt wybranych cmentarzy tworzy barwną mozaikę religijną i narodowościową, charakterystyczną dla obszarów politycznego, kulturowego i językowego pogranicza, jakim przez wieki był Górny Śląsk. Załączona na ostatniej stronie mapa z naniesionymi lokalizacjami poszczególnych obiektów zachęca do samodzielnej eksploracji.
Publikacja polsko-niemiecka.

Klasyczny rōman ôd J.R.R. Tolkiena przełożōny na ślōnski jynzyk. „Hobit” bōł wydany po piyrszy rŏz we 1937 roku i zarŏz bōł pozytywnie przijynty tak ôd krytykōw, jak tyż ôd czytŏczōw. Je to piyrszŏ ze gyszicht, co sie dziejōm we świecie Strzōdziymiŏ, i prawi historyjõ ôd Bilbo Bojtelŏka, tytułowego hobita, co mŏ rŏd swōj dōm i pokōj, a wybiyrŏ sie na przigodã, żeby zdobyć tajlã skarbu wachowanego ôd dracha Smauga.

Dziynki „Hobitowi”, a społym ś nim dziynki trylogiji „Pōn Piestrzyni” świat zaciekawiyła fantastyka, tōż skirz tego autora dzisiej sie widzi za ôjca wysokij fantastyki, a ôbie gyszichty to je ôbowiōnzkowŏ pozycyjŏ na pōłce ôd kożdego fana tego gatōnku.

Hobit małowiela niy wyskoczōł ze skōry, jak syczynie doszło do jego uszōw, i narŏz ôboczōł blade ôczy wytrzyszczać sie na niego.

– Ftoś ty je? – pedzioł a wyciōng sztylet przed siebie.

– Co ôn je, mōj sacss? – szepnōł Golum (co dycki prawiōł do siebie, bo nigdy niy mioł żŏdnego, co by dō niego mōg mōwić). To bez to sam prziszoł, bo naprŏwdã w tyj chwili niy mioł głodu, bŏł ino ciekŏw. We inkszym przipŏdku nojprzōd by chycioł, a dopiyro potym szeptoł.

– Jŏch je pōn Bilbo Bojtelŏk. Straciōł żech cwergi i czarownika i niy wiym, kaj żech je. I niy chcã tego wiedzieć, jak ino stōnd pōdã.

– Co ôn mŏ we rōnckach? – spytoł Golum, kej patrzoł na miecz, co mu sie blank niy podoboł.

– Miecz, ôrynż ze Gōndolinu!

– Sssss – prawiōł Golum i zrobiōł sie moc uprzyjmy. – Mozno siednie sam i poôzprawiŏ kōnsecek, mōj sacss. Rŏd mŏ zŏgŏdki, pra?

Ksiōnżka z ôryginalnymi ôbrŏzkami z brytyjskego wydaniŏ, ilustracyjŏ na ôkładzina naszykowoł Grzegorz Chudy.

Strōny: 336

Kolejna część przygód bohaterów znanych już z książki "Pokolenia w czerni"

Minął już dawno czas wojennej zawieruchy. Nastają jednak nowe porządki, które dyktują partyjni dygnitarze. Przekładają się one nie tylko na tych, którzy pracują w kopalni „Blynder”, ale też na wielu mieszkańców Rydoszyc - niewielkiej miejscowości na Górnym Śląsku. Tu również zmagają się oni z różnymi przeciwnościami losui szykanami, które autor powieści przytacza w ślad za autentycznymi wydarzeniami. Na tym tle Ślązacy wiodą barwne życie w scenerii familoków i górniczych szybów, pełne (nie)zwykłych trosk, poczucia wspólnoty i…miłosnych uniesień.

Liczba stron: 448

Długo oczekiwana kontynuacja losów książąt śląskich. Tym razem Jerzy Ciurlok w „Ich książęce wysokości. Część dolnoośląska” przybliży nam losy książąt tej historycznej krainy.

Autor o swojej książce:

Książka ta jest hołdem dla mojej ojczyzny, moich przodków i dorobku minionych wieków. Mam nadzieję, że pomoże ona w zrozumieniu śląskich dziejów i wzbogaci Państwa wiedzę na ich temat.

Słowo wstępne - Jerzy Gorzelik

Książka ukazała się w ramach serii CANON SILESIAE - Ślōnske dzieje (nr 3). 

Małą Wielką Księgę Drogi – debiutancki tom poetycki Jerzego Ciurloka – należy rozpatrywać na kilku poziomach: teoretycznoliterackim, biograficzno-historycznym, wreszcie duchowo-religijnym. Najprościej, nie znaczy najlepiej, byłoby czytać tę hipisowską książkę jako „dziennik podróży” – zapis transowej i ekstatycznej przygody zarówno w głąb siebie, jak też retrospektywną, generacyjną, relację z eskapady w szaloną przeszłość pod szyldem wolnej miłości i kontrkultury. Droga, którą przemierza autor, ciągnie się niczym Route 66, ma jednak swoje prywatne zjazdy i zakręty, skręty i zajazdy, na których dzieją się niestworzone rzeczy.  

Od pojawienia się pierwszej śląskiej drukarni, do wprowadzenia maszyn drukarskich – w takim przedziale czasowym - w książce Jerzego Ciurloka opowiedziane zostały dzieje poszczególnych drukarzy pracujących na Śląsku, ale także tych, którzy z Śląska wywędrowali, by gdzie indziej uprawiać czarną sztukę – jak nazywano drukarstwo. Opowiedziane są ich dokonania i warunki w jakich pracować im przyszło. A bywały one niezwykle trudne, czasem z sensacyjnymi wątkami. Autor wspomina też o najważniejszych dziełach, które wychodziły spod pras śląskich typografów, o związkach i wzajemnym oddziaływaniu krain ościennych, przypomina kilka niezwykłych postaci bibliofilów. Byli to chłopi i drobni rzemieślnicy, którzy zgromadzili po kilka tysięcy cennych wydawnictw.

Jezderkusie! Czyli... historia Górnego Śląskadla dzieci!

Publikacja ma na celu w sposób przystępny i ciekawy, zaprezentować dzieciom historię Górnego Śląska. Interesujące teksty autorstwa Moniki Rosenbaum oraz barwne ilustracje wykonane przez absolwentkę Akademii Sztuk Pięknych – Darię Hancharovą, przedstawiają dzieje tego regionu od czasów prehistorycznych do teraźniejszości. Poszczególne rozdziały opisują interesujące wydarzenia historyczne, prezentują konkretnych bohaterów, obiekty i miejsca silnie związane z losami Śląska. W publikacji zawarto również szereg informacji dotyczących geografii, fauny i flory, a także specyfiki krajobrazu tego regionu. Ponadto czytelnicy mają możliwość zaznajomienia się z elementami etnograficznymi, takimi jak śląskie zwyczaje, kultura, tradycje, potrawy, czy stroje regionalne.

Książka wydana dwujęzycznie: po polsku i niemiecku.

Próba przedstawienia polskiemu czytelnikowi postaci Josepha von Eichendorffa jest wyzwaniem z kilku względów. Twórczością poety zajmują się przede wszystkim germaniści, opierając się naturalnie na oryginalnych tekstach – trudno dostępnych dla „zwykłego” czytelnika. Liczne, i świetne zresztą prace polskich germanistów koncentrują się na określonych problemach: recepcji dzieła, badania procesu twórczego, analizie wybranych utworów etc. – są i muszą być pisane po niemiecku. Docierają głównie do kolegów po fachu, umykając uwadze czytelników nieznających języka niemieckiego. Możliwość poznania Eichendorffa jest zatem bardzo ograniczona.

Brakuje także obszerniejszej, popularnej biografii opartej na nowszych opracowaniach historycznoliterackich. Szkoda, bo ponadczasowa wielkość tego niemieckiego romantyka uznawana jest nie tylko w krajach europejskich, ale także w USA, Japonii czy Chinach. Oczywiście główną przeszkodę w poznaniu poety stanowi znikoma ilość tekstów przełożonych na język polski. Dotychczas tłumaczone utwory („Z życia nicponia”, „Marmurowy posąg”, „Niegdyś przeżyłem” oraz ok. trzystu wierszy) są zaledwie cząstką tego, co autor „Nicponia” napisał. 

Celem mojej książki jest pokazanie Josepha von Eichendorffa na tle epoki, w której żył, jego konstelacji rodzinnych i zawodowych, relacji ze słynnymi ludźmi pierwszej połowy XIX wieku. Jest to również próba naszkicowania osobowości człowieka zamkniętego w sobie, unikającego wywnętrzania się czy zwracania na siebie uwagi.

Książka ukazała się w ramach CANON SILESIAE - Ślōnske Dzieje (nr 10).

"Joseph Wilpert 1857-1944. Archeolog chrześcijański. Życie i dzieło" - publikacja pod redakcją prof. Joanny Rostropowicz i bp. Jana Kopca.

Zbiór artykułów w języku polskim, niemiecki i angielskim o Josephie Wilpercie, śląskim badaczu rzymskich katakomb.

Strony: 152

Oprawa: miękka

"Kajko i Kokosz. We Krajinie Borostraszkōw" (czyli W Krainie Borostworów") to drugi album przetłumaczony na język śląski (przed laty nakładem wydawnictwa Egmont w sprzedaży ukazał się album "Kajko i Kokosz Szkoła furganiŏ").
Cykl opowiada o dwóch wojach dzielnym i rozważnym Kajku oraz żarłocznym i samolubnym Kokoszu, którzy bronią Mirmiłowa przed atakami niecnych Zbójcerzy pod wodzą Hegemona i przeżywają masę zabawnych przygód. Komiks powstawał w latach 70. i 80. XX wieku i był jedną z wizytówek czasopisma młodzieżowego Świat Młodych. W 2003 roku wydawnictwo Egmont Polska wznowiło serię, a dzięki tej reedycji wszystkie części komiksu ukazały się po raz pierwszy w kolorze. Mieszkańcy Mirmiłowa uwielbiają zabawy, a w wymyślaniu pretekstów do świętowania są prawdziwymi mistrzami. Właśnie skończyli obchody Dnia Dobroci dla Krów, a już zaczynają cieszyć się z najważniejszej uroczystości ku czci Czystej Wody. Tymczasem Zbójcerze mają już plan, jak zakłócić mirmiłowianom ten piękny i radosny czas, a w efekcie przejąć władzę nad ich grodem. Kapral wyznacza ochotnika do misji samobójczej: zbójcerz słynący z unikania wszelkich form mycia się i czyszczenia ma wskoczyć do studni w Mirmiłowie i skazić jej wodę po wsze czasy. O dziwo plan Kaprala zostaje zrealizowany w stu procentach! Woda zostaje zatruta, a gród pozbawiony życiodajnego płynu. Co robić? Rozwiązanie podsuwa Czarownica Jaga: czystą wodę i szczęśliwość może przywrócić grodowi tylko Pani Przyroda, która mieszka w Krainie Borostworów dalekiej i dzikiej. Z taką misją mogą wyruszyć tylko oni dwaj niezawodni wojowie Kajko i Kokosz.
Niezwykły, wyjątkowo barwny i dosadny język śląski w połączeniu z unikalnym humorem Chirsty to znakomita zabawa, a przy okazji materiał pomocniczy przy kultywacji tego języka.

Nagroda Literacka NIKE 2021 + NIKE Czytelników 2021

Przez większość życia uważałem Ślązaków za jaskiniowców z kilofem i roladą. Swoją śląskość wypierałem. W podstawówce pani Chmiel grała nam na akordeonie Rotę, a ja nie miałem pojęcia, że ów plujący w twarz Niemiec z pieśni był moim przodkiem.
O swoich korzeniach wiedziałem mało. Nie wierzyłem, że na Śląsku przed wojną odbyła się jakakolwiek historia. Moi antenaci byli jakby z innej planety, nosili jakieś niemożliwe imiona: Urban, Reinhold, Liselotte.
Później była ta nazistowska burdelmama, major z Kaukazu, pradziadek na delegacjach w Polsce we wrześniu 1939, nagrobek z zeskrobanym nazwiskiem przy kompoście. Coś pękało. Pojąłem, że za płotem wydarzyła się alternatywna historia, dzieje odwrócone na lewą stronę. Postanowiłem pokręcić się po okolicy, spróbować złożyć to w całość. I czego tam nie znalazłem: blisko milion ludzi deklarujących nieistniejącą narodowość, katastrofę ekologiczną nieznanych rozmiarów, opowieści o polskiej kolonii, o separatyzmach i ludzi kibicujących nie tej reprezentacji co trzeba. Oto nasza silezjogonia.
Zbigniew Rokita