Na granicy. Rzecz o czasach, ludziach i miejscach (książka + CD)

W roku 2007 minęła 85. rocznica wytyczenia polsko-niemieckiej granicy na Górnym Śląsku - Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej przygotował z tej okazji wystawę pt. "Na granicy. Rzecz o czasach, ludziach i miejscach", która w listopadzie i grudniu prezentowana była w Gliwicach. Aktualnie zapraszamy do zapoznania się z wydawnictwem albumowym, które zostało przygotowane jako integralna część ww. wystawy; wydanie publikacji możliwe było dzięki wsparciu Kancelarii Landu Nadrenia Północna-Westfalia.

Zarówno wystawa "Na granicy. Rzecz o czasach, ludziach i miejscach", jak i towarzysząca jej publikacja, spotkały się z ogromnym zainteresowaniem - nie tylko ze strony mieszkańców regionu, ale także instytucji kulturalnych oraz mediów w Polsce i Niemczech. Utwierdza nas to w przekonaniu o ważkości poruszanego zagadnienia oraz konieczności nowoczesnej narracji w odniesieniu do wydarzeń z lat 20. i 30. ubiegłego wieku.                      

Niedługo po otwarciu wystawy podjęliśmy prace mające na celu przygotowanie książki, która finalnie pełna jest archiwalnych zdjęć, map i unikatowych dokumentów. W albumie znalazło się także wiele historii żyjących świadków - ludzi "znad granicy", których udziałem były nie tylko burzliwe wydarzenia polityczne na Górnym Śląsku, ale i ówczesna codzienność oparta na pokojowej koegzystencji Polaków i Niemców. Całość została opatrzona m.in. komentarzem historycznym Piotra Hnatyszyna oraz dr. Guido Hitze.

Poprzez projekt - wystawę i publikację - chcemy spopularyzować złożony temat granicy. Ponadto zdajemy sobie sprawę, że niedługo odejdą ostatni świadkowie wydarzeń, zatem obok charakteru edukacyjnego projekt ma także zadanie dokumentacyjne. Setki tysięcy Górnoślązaków mieszkają dziś w dawnym pasie granicznym, lecz jedynie niewielu z nich zdaje sobie sprawę z wielowątkowej przeszłości swoich miast, miejscowości, wiosek. Publikacja przywołuje także "niemych świadków" historii: w wielu miejscach stoją nadal polskie i niemieckie domy celne czy tez porośnięte trawą umocnienia i słupki graniczne. Tym samym chcemy przybliżyć szerszym kręgom, przede wszystkim młodzieży, ten prawie całkowicie zapomniany rozdział górnośląskiej, a co za tym idzie także wspólnej, polsko-niemieckiej historii. Poprzez wystawę i publikację chcemy zwrócić uwagę nie tylko na dramatyzm sytuacji, w jakiej znaleźli się Górnoślązacy, lecz także - w oparciu o relacje świadków - pokazać, że mimo wielu burzliwych wydarzeń na Górnym Śląsku lat 20. i 30. możliwe było "przekraczanie dzielących granic".