Ślōnsky puzzle – mojy gōrnoślōnsky spōmniynia i rozwŏżania (SI + DE)

Dwujynzycznŏ ksiōnżka od Petra Bienia "Ślōnsky puzzle – mojy gōrnoślōnsky spōmniynia i rozwŏżania / Schlesisches Puzzle – meine oberschlesischen Erinnerungen und Gedanken".

We mojij drugij ksiōnżce prōbujã ôpisać hajmat tak, jak żych ônego za bajtla przeżōł. Spōminōm mojy fajny dzieciyncy lata bez starości i problymōw. Spoziyrōm na mojy familijny miasto i ônego historyjõ. Robiã rajzã we przeszłość i analizujã tyn świat, we kerym żych sie urodziōł i bildowoł; mojã familijõ i jeji historyjõ ôd dŏwnych czasōw do dzisiej. Kim byli, jak żyli, skōnd prziszli, co miyłowali i ôpatrowali – i jaki to miało wpływ na jejich myntalność i idyntyfikacyjõ.

Cołkŏ nasza ślōnskŏ spōlnota niy mŏ jednyj spōlnyj tōżsamości. To wynikŏ ze naszyj skōmplikowanyj historyje. Nasz hajmat je etnicznie i kulturalnie heterogyniczny, farbisty, ze srogim wpływym inkszych kultur i gŏdek. Tyn miszōng jŏ widzã za naszy ślōnsky bogajstwo.

We dynamicznym świecie wszyjsko sie zmiyniŏ – tyż my, Ślōnzŏki, porozciepowany po cołkim świecie. Co z tego pierwotnego, «ślōnskigo», we nŏs ôstanie, zdecydujymy my sami. Bōło by moc szkoda, kej by ta kultura, tradycyjŏ i gŏdka sie straciōły. Ślōnzŏki muszōm ale to sami zrozumieć i spokŏpić tã potrzebã swojy chrōnić i ôpatrować.

Myślã, iże je wŏżny, coby Ślōnzŏki mieli swojã idyntyfikacyjõ i wiedzieli, fto ôni sōm. A nojsrogszy problym je w tym, że dzisiej jedyn grŏ Polŏka, drugi Niymca, a jeszcze inkszymu gańba je być Ślōnzŏkym. Tã historycznõ roztōmajtość Ślōnska symbolizujōm puzzle. Kożdy z nŏs może sie na kerymś ś nich znŏlyź. Coby ale tyn cołki ślōnski ôbrŏzek ôbŏczyć, trza jy do kupy poskłŏdać.

Na kōńca patrzã na prziszłość i myślã, jakõ mōmy szansã i co muszymy zrobić, coby ta bogatŏ ślōnskŏ kultura mōgła przeżyć i sie rozwijać. We dzisiejszym świecie niy idzie ale problymōw Ślōnska ôd problymōw i perspektyw, kery mōmy na cołkim świecie, ôddzielnie widzieć.

I to wszyjsko ze perspektywy faktu, iże keregoś dnia tyn świat muszymy ôpuścić – tak jak musiała go ôpuścić bliskŏ mojimu sercu ciotka Tanty Gerda. To jij dedykujã tã ksiōnżkã, za jeji przōnie, dobroć i werty, kery żych ôd nij dostoł.

Strōny: 422

Ôprawa: miynkŏ

Gŏdka: ślōnski i niymiecki / Sprache: oberschlesisch und deutsch

Peter Bienia – urodzōny we Ôpolu, wychowany we Zdzieszowicach, skōnd ciotka Gerda kludziōła go co niydzielã do kościoła na Gōrze Świyntyj Any, miyszkŏ we Niymcach. Miyłuje ślōnskõ kulturã, tradycyjõ i hustoryjõ, ale ciekawiōm go tyż inkszy landy i kultury na cołkim świecie. Ôsobliwie rŏd rajzuje po gōrach – wdycki ze gōrnoślōnskōm fanōm.