Nowości

Klasyczne dzieło Juliana Tuwima, nie tylko dla dzieci, w regionalnych wersjach językowych: śląskiej, kaszubskiej i góralskiej.

Na ślōnsko godka przełōnaczōł - Marek Szołtysek

Przełożënk - Tomasz Fopke

Odmiane góralskom uzdajoł - Franek Bachleda-Księdzulorz

Syniawa M. 2019. Biograficzny słownik przyrodników śląskich. Tom 2. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice, ss. 487.

Po trzynastu latach od wydania pierwszego tomu „Biograficznego słownika przyrodników śląskich” Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska oddaje w ręce Czytelników drugi tom tego słownika z kolejnymi trzema setkami biogramów przyrodników związanych ze Śląskiem. Pod względem chronologicznym drugi tom obejmuje okres od połowy XVII w. do roku 1968.

Tak jak w pierwszym tomie, również w tomie drugim przeważają biogramy Ślązaków. W tomie pierwszym było ich 218, zaś w tomie drugim jest ich 217. W tej liczbie w tomie drugim mieści się 50 przyrodników pochodzących wprawdzie ze Śląska, ale aktywnych na polu badań przyrodniczych poza Śląskiem. Podobnie jak w tomie pierwszym, również w tomie drugim przeważają botanicy (liczeni razem z mykologami). Jest ich w sumie 166. Zoolodzy różnych specjalności nie stanowią nawet połowy tej liczby – jest ich tylko 82. Reszta to geolodzy, paleontolodzy, geografowie, malarze, rysownicy itp.

Zasady opracowywania biogramów nie uległy żadnym istotnym zmianom, jednak w ciągu minionych trzynastu lat za sprawą ogromnego rozwoju sieciowych bibliotek i archiwów znacznie poszerzył się dostęp do wielu nieosiągalnych wcześniej druków i dokumentów. Zaowocowało to nie tylko biogramami, których opracowanie z braku źródeł było wcześniej niemożliwe, ale też uzupełnieniami i sprostowaniami do 147 biogramów zamieszczonych w tomie pierwszym.

Syniawa M. 2006. Biograficzny słownik przyrodników śląskich. Tom 1. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice, ss. 460.

Słownik zawiera w miarę pełne informacje na temat 300 związanych ze Śląskiem badaczy flory, fauny i przyrody nieożywionej, kolekcjonerów okazów przyrodniczych, działaczy na rzecz ochrony przyrody i innych osób związanych z szeroko pojmowanym badaniem przyrody. Zawiera on nie tylko biografie osób urodzonych na Śląsku i badających jego przyrodę, ale i osób spoza Śląska, które miały swój wkład w poznanie przyrody jego obszaru, oraz Ślązaków, którym dane było badać przyrodę odległych krajów i kontynentów.

Ponieważ historyczne granice Śląska uległy wielokrotnie zmianom, a geograficzne granice są różnie ujmowane przez różnych autorów, w słowniku obszar Śląska uwzględniony został w dość szerokim rozumieniu, obejmującym również przyłączoną w roku 1815 do Śląska część Górnych Łużyc, Ziemię Kłodzką, czeski Śląsk wraz z tzw. Klinem Morawskim, dawne Księstwo Siewierskie i część zachodniej Małopolski.

Tom I słownika zawiera 300 biografii przyrodników związanych z obszarem Śląska od czasów najdawniejszych do roku 1945 (tj. zmarłych do 1945 r.). Zdecydowaną przewagę mają w tym tomie botanicy (101 biogramów), którym liczebnie ustępują zarówno geolodzy i geografowie (66 biogramów), jak i zoolodzy (60 biogramów). Pozostałe 73 biogramy dotyczą osób, które albo zajmowały się kilkoma dziedzinami, nie wysuwając na plan pierwszy żadnej z nich, albo też zajmowały się działalnością leżąca na obrzeżu nauk przyrodniczych (np. malarze i graficy).

Uzupełnieniem biogramów są portrety, strony tytułowe publikacji i inne materiały ilustracyjne.

Niedźwiodek Puch to śląska edycja Kubusia Puchatka A.A. Milne'a, arcydzieła literatury światowej. Ukochany miś świata rozprawia po śląsku z gronem swoich przyjaciół z podziwu godną biegłością i swadą, skutkiem czego jego maksymy stają się jeszcze bardziej przemyślane i wyraziste. To niewątpliwa zasługa Grzegorza Kulika, wybitnego popularyzatora śląskiej mowy, autora przekładu na śląski Małego Księcia Antoine de Saint-Exupery'ego.
Integralną częścią książki są oryginalne ilustracje Ernesta Sheparda. Wydanie uzupełnia słowniczek wyrazów śląskich i audiobook w wykonaniu popularnego śląskiego aktora Mirosława Neinerta.