Bez Pana i Plebana 111 gawęd z ludowej historii Śląska

Po buncie generała Franco w lipcu 1936 roku przeciwko rządowi Frontu Ludowego w Madrycie prawie dwustu śląskich robotników wyjechało do Hiszpanii bronić Republiki, praw robotniczych i swoich marzeń.

 Historia jest polem walki. Wymazuje jedne losy, ozłaca drugie. Dzieje międzynarodowych ochotników podczas wojny w Hiszpanii są tego dowodem. W okresie PRL często mówiono o nich, wspominając „postępowe tradycje oręża polskiego”. Dziś, gdy wahadło polityczne wychyliło się w przeciwną stronę, odsądzani są od czci jako „żołnierze Stalina”. Ta książka przywraca pamięć o nich jako o ludziach z krwi i kości, a nie z propagandowych pomników – stawianych czy obalanych. To historia widziana oczyma Ślązaków, których los rzucił za Pireneje, a potem rozsiał po całym świecie. A w tle ludowe dzieje Górnego Śląska, tak często zniekształcane.

Oto górnośląska gra w klasy! Opowieść o robotnikach, którzy harują na przemysłowych magnatów. O głodzie, który nie jest ani polski, ani niemiecki, ani czeski, lecz jest głodny. O śląskim głodzie, który jest pustym żołądkiem. O solidarności górnośląskiej ze światem robotniczym i walce Górnoślązaków z dyktaturą generała Franco w Hiszpanii. Blask buntu lewej komory górnośląskiego serca.

Zbigniew Kadłubek