Książki

Kompletne wydanie dramatu Gerharta Hauptmanna z okazji 180. rocznicy powstania śląskich tkaczy.

Z jednej strony dolnośląsko-niemiecki oryginał Hauptmanna, z drugiej górnośląsko-polski przekład Mirosława Syniawy oddaje możliwe blisko dzieło śląskiego noblisty.

Gerhart Johann Robert Hauptmann (ur. 15 listopada 1862 r. w Bad Salzbrunn/Szczawnie-Zdroju, zm. 6 czerwca 1946 r. w Agnetendorfie/Jagniątkowie) – śląski dramaturg, prozaik i poeta. W roku 1912 – jako trzynasty laureat, po Maurisie Maeterlincku i przed Rabindranathem Tagore – otrzymał literacką Nagrodę Nobla „przede wszystkim w uznaniu dla jego cennej, różnorodnej i wybitnej twórczości w dziedzinie sztuki dramatycznej”. Duża część literackiego dorobku Hauptmanna związana jest ze Śląskiem. Wśród nich najgłośniejszym i najważniejszym dziełem dramatycznym Hauptmanna jest wstrząsający obraz nędzy śląskich tkaczy przedstawiony w sztuce Die Weber (Tkacze) z roku 1892. Utwór ten oparty został na wydarzeniach związanych z powstaniem tkaczy na Dolnym Śląsku w roku 1844. Jego pierwsza redakcja De Waber. Dialekt-Ausgabe zawierała dialogi tkaczy zapisane w dialekcie z okolic Bielawy w obecnym powiecie dzierżoniowskim. W przeznaczonej dla teatrów drugiej redakcji z myślą o widzach dialekt został odpowiednio „rozcieńczony”.

Gdy umiera człowiek, zawsze coś po nim zostaje: mieszkanie, dokumenty, kilka przedmiotów i niezałatwione sprawy. Rzeczy podobnie jak ludzie potrafią opowiadać. Ta historia zaczyna się od psa i kluczy, które zostają po śmierci dziadka. Co łączy radzieckiego oficera, peerelowskiego cinkciarza i pracującą w nocnym klubie prostytutkę? Od kogo pochodzi kartka znaleziona na dnie szuflady i dlaczego w tej rodzinie nie wspomina się babci? Oto tylko niektóre tajemnice, do których czytelnika dopuszcza wnuk zmarłego. To co pozostało to rodzinna opowieść o bałaganie, jaki po nas zostaje, i o otwartym pytaniu, czy warto za każdą cenę dążyć do prawdy.

Kolejny, po "Kamienica przy Antycznej" kryminał Adama Regiewicza wydany w serii Zimny Priessnitz.

Marcin Melon powraca! Tym razem nie z nowym "Kōmisorzym Hanusikym" ale pierwszą śląską powieścią socrealistyczną, powieścią socNIErealistyczną, powieścią feministyczną! Ale książka nadal w klimacie komediowym i cała po śląsku, stąd ukazuje się w "Serii ze zicherkōm"

Truda Latuscyno z Ferrum Kolōnije to je richtich robotno baba, kero mo czas na wszysko. Kej już posprzōnto we chałpie i uwarzi ôbiod Latuskowi, to jeszcze znojdzie czas, coby wyretować socjalizm. A gizdōw, kere chcōm go ôbalić, je mocka: hamerykańske agynty, ufoki i inksze pierōństwo. Cołko prowda ô tym, jak wyglōndało żywobycie ślōnskich babōw we PRL-u. No, możno niy-cołko…

Ilustracyje: Jacek Siegmund

Powieść Františka Kotlety rozgrywa się w Boże Narodzenie roku 2107 w Pradze – gigantycznym megapolis. Republika Czeska, po wojnie toczonej z Polską o Śląsk, rozpada się. A Praga, znajdująca się pod dominacją właścicieli najpotężniejszych firm, ufortyfikowała się przeciwko reszcie świata. Wszystko, czego mieszkańcy miasta potrzebują, produkowane jest w praskich laboratoriach lub fabrykach, a to, co dzieje się poza granicą Pragi City nikogo nie obchodzi, bo miasto ma wystarczająco dużo własnych problemów. Jak choćby kult cybernetycznych czarodziejek, który przenika głęboko do serc mieszkańców miasta, podczas gdy czarodziejki ktoś zaczyna zabijać. O ich ochronę zatroszczy się weteran wojny czesko-polskiej, były policjant Vachten. Ta misja zaprowadzi go do bogactwa najwyższych pięter drapaczy chmur i sparszywiałego podziemia (gdzie zawsze można zarobić, pozwalając sobie dorobić trzy penisy). 

W 2020 roku „Underground” był najlepiej sprzedającą się powieścią fantastyczną na czeskim rynku wydawniczym. Pierwsza książka Františka Kotlety tłumaczona na polski.

Wydanie drugie, poprawione.

Drugi tom bestselleru Františka Kotlety:

Świat pogrążył się w ciemnościach, ale Praga City w roku 2108 to szczęśliwe miasto, pełne milionów zadowolonych mieszkańców i mieniące się neonami. Przynajmniej tak twierdzi City News. Ale nawet redaktorzy wszechobecnego kanału telewizyjnego wiedzą, że pod powierzchnią dojrzewa rewolta. Korporacje się rozpadają. Po wielu latach ogłoszono wybory, a kampania wyborcza przynosi nie tylko słowne potyczki, ale także krew na ulicach. Ulicami miasta kroczy Cybermesjasz, rzekomy wybawiciel poniżanych mas, rozczarowanych kultem cybernetycznych czarodziejek.

Detektywa Vachtena zajmują jednak inne problemy. Giną wpływowi ludzie, a do City News spływają informacje od mordercy, który sam siebie nazywa Zodiakiem. Na domiar złego praska młodzież ulega magii retrorapowych wersji piosenek Hany Zagorovej i Heleny Vondráčkovej.

Witajcie w postpunkowym świecie Františka Kotlety, który oczarował tysiące czeskich czytelników i stał się bestsellerem lockdownu w roku 2020, 2044, 2056, 2077 – a w wersji uzupełnionej także w roku 2103.

Uwaga: tylko 18+

Nojlepszo kryminalno kōmedyjo po ślōnsku ôd czasōw "Kōmisorza Hanusika"!

Adrian Katroshi "Utropy Micyny", dyć nie kożdy superbohater nosi plała. 7 ôpowiŏstek kryminalnych napisanych ze swadōm i szpasym.

Adrian Katroshi - rocznik 1975 z Bytōmia, pisze po ślōnsku niy yno ô Ślōnsku (blog Utropy Micyny, artykuły na Wachtyrzu). Autor scynariusza do filmu "Zgorszenie publiczne". Przociel ślōnskij godki, filmu i heavy metalu.

Damian Halmer "Władysław, książę kozielsko-bytomski (1277/1283 – ok. 1352). Ambitny władca średniowiecznego Górnego Śląska"

Górnośląskie Zeszyty Biograficzne - tom I (wspólna seria wydawnictw Illustris i Silesia Progress)

Praca Damiana Halmera poświęcona została przybliżeniu postaci nieco zapomnianego księcia kozielsko-bytomskiego, drugiego władcy tego księstwa,
czyli Władysława. Ten ambitny przedstawiciel dynastii, która wykształciła się z linii Piastów opolsko-raciborskich, do tej pory nie doczekał się swojej pełnej
biografii [...] dlatego próbę podjętą przez Halmera należy uznać za cenną, pomimo tego, że nie mamy do czynienia z pracą czysto popularnonaukową.
Autor buduje swoją narracje w sposób przejrzysty i czytelny, co jest niezwykle ważne, bo praca ta adresowana jest nie koniecznie do zawodowych badaczy,
ale wszystkich miłośników historii regionalnej – górnośląskiej. Jest napisana żywym językiem i przyjemna w odbiorze.
dr hab. Marcin Böhm, prof. UO
(Uniwersytet Opolski)

„Miejsce” dzieje się w końcu lat  70-tych XX wieku.  - to historia o poszukiwaniu swego miejsca na ziemi. To opowieść o śląskiej codzienności - niby takiej szarej, PRL-owskiej - ale tak naprawdę barwnej i metafizycznej.

Fabuła w języku polskim, dialogi po śląsku.

Wojciech Szwiec ur. w 1978 roku. Kulturoznawca. Niezależny twórca filmowy i animator kultury. Trzykrotnie został laureatem konkursu literackiego na jednoaktówkę po śląsku. Autor książek i artykułów poświęconych filmowcom amatorom. Filmy krótkometrażowe realizowane przez Szwieca osadzone są głównie w tematyce śląskiej, niektóre można oglądać w internecie np.: „Miejsce”, "Czas zatrzymany Czas poruszony”. „Beboki mopliki i klamory”, „Misja Wolnego”, „Dieter Niebieski” czy „Cyklizm po śląsku”. Za swoje produkcje zdobył ponad 30 nagród na festiwalach filmów niezależnych w całym kraju. 

Zasady pisowni języka śląskiego to pierwsza naukowa monografia, która kodyfikuje zasady pisowni języka śląskiego oraz reguluje wybrane obszary jego gramatyki. Praca składa się z czterech głównych części – w pierwszej szczegółowo przedstawiono użycie liter standardowego śląskiego alfabetu oraz sposób zapisu poszczególnych głosek i połączeń głoskowych. Dużo uwagi poświęcono też adaptacji zapożyczeń z języków obcych, pisowni łącznej i rozdzielnej oraz interpunkcji. Druga część pracy to słownik ortograficzny, na który złożyło się słownictwo używane w najnowszej śląskiej literaturze. Zebrano w nim przeszło 8 tys. haseł, uzupełniając je końcówkami gramatycznymi informującymi o sposobie odmiany. Trzecia część to polsko-śląski indeks nazw geograficznych, w którym zebrano 300 nazw miast i osad leżących obecnie na terenie województwa śląskiego, opolskiego, dolnośląskiego, lubuskiego oraz czeskich krajów samorządowych – morawsko-śląskiego oraz ołomunieckiego. Ostatnia, czwarta część pracy to obszerny dodatek gramatyczny, przedstawiający w kilkudziesięciu tabelach odmianę śląskich rzeczowników, przymiotników, zaimków oraz czasowników.

Album zdjęć Jana Czypionki. ze słowem wstępnym dr Beaty Piechy-van Schagen z Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny” w Chorzowie, Mirosława Neinerta z Tetaru Korez, Tomasza Wilusia Wilka oraz Autora.

To fotografia uliczna nakierowana wyraźnie na portret socjologiczny. I co być może najważniejsze – unikam koloru. Po pierwsze, nie do końca odróżniam barwy, po drugie, uważam fotografie czarno-białe za bardziej autentyczne, mimo że świat czarno-biały przecież nie jest.
Ktoś kiedyś pod moimi fotografiami z zaniedbanych dzielnic śląskich miast napisał, że znajduje w nich czułość, jaką obdarzam swoich bohaterów. Ja sam nazywam to hołdem albo ukłonem, lub też estymą.
Przed jedną ze swoich wystaw tak pisałem w katalogu, co praktycznie bez zmian mogę powtórzyć dzisiaj tutaj, w tym albumie:
„Bez kolorów, bo w starych zapomnianych dzielnicach, wysłużonych fabrykach i kopalniach jest tylko szarość i czerń... Takie są dziś robotnicze osiedla Górnego Śląska. Wyeksploatowane, zaniedbane, bez perspektyw. Tam, gdzie działają jeszcze kopalnie i zakłady jest inaczej, ale w każdym mieście są opuszczone ulice, pełne pustostanów i ruin. Bardzo często przesiedlani są tam ludzie z innych miast, których z różnych powodów nie stać na płacenie czynszu. Tworzą się w ten sposób enklawy biedy i patologii. Koegzystują z miejscowymi, którzy ze łzą woku wspominają czasy świetności takich miejsc jak Lipiny, Chropaczów, Kaufhaus, Kolonia Zgorzelec, Bobrek...
Tylko szarość i czerń... Ale ci, którzy tam mieszkają i mają pracę, nie uskarżają się na zły los. Zachowują radość życia i przywiązanie do tradycji”.

Ze wstępu Autora