Beletrystyka

Współczesne Katowice, nowoczesne korporacje i magia z czasów, o których wszyscy woleliby zapomnieć.

Na osiedlu Tysiąclecia zostaje zamordowana agentka służby ochrony, powołanej do pilnowania, by zwykli ludzie nie odkryli istnienia czarów. W wyniku intryg magicznych organizacji śledztwo prowadzi francuski pechowiec i ambitna studentka z Gdańska. Nie znają miasta, nie wiedzą komu mogą zaufać, a nie ulega wątpliwości, że ktoś próbuje ich zabić. Jeśli chcą wyjść z tego cało, muszą się sporo nauczyć o śląskiej mitologii, lokalnej kuchni i sobie nawzajem. 

Czy w czasach Internetu jest jeszcze miejsce dla magii? Czy ludzie pochodzących z różnych regionów i stuleci są w stanie znaleźć wspólny język? I najważniejsze pytanie: czy można jeść krupnioki na śniadanie?

Pippi Långstrump to nojsiylniyjszo, nojmilszo, nojfajniyjszo i nojbogatszo dziouszka na cołkim świecie. Miyszko blank sama w Bajzlowym Dōmku, ino ze swojim kōniym i małpiczkōm, co sie mianuje Pōn Nilsson. Mo tyż cołki kofer ze złotymi monetami.

Kole nij miyszkajōm Tommy i Annika, a ôd kiedy Pippi sie przikludziyła, wszysko stało sie fajniyjsze! Bo Pippi kulo fafernioki na delōwce, poradzi dźwignōńć kōnia gołymi rynkami, i bawi sie w gōnić ze szandarami, co jōm chcōm weznōńć do dziecińca.

 Pippi Långstrump zaczła rewolucyjo w dziecinnych izbach, jak 1945 roku pokozała sie ta ksiōnżka. Ôd tego czasu poznały jōm i jij poprzoły pokolynia dziecek na cołkim świecie.

Ryszawo dziouszka znały tyż – i przoły jij – pokolynia ślōnskich dziecek, chocioż poznowały jōm z pomocōm polskij abo niymieckij godki. Z tym przekładym ale Pippi zaczyno tyż godać po naszymu!

Dwujęzyczna (polski i niemiecki) książka Paula Kellera "Gedeon i inne Opowiadania / Gedeon und andere Erzählungen", wydanej w serii Perły Literatury Śląskiej jako 15 pozycja.

Strony: 122

Oprawa: miękka

Jako XVI tom Pereł Literatury Śląskiej ukazała się nowela Hugo Gnielczyka "Das Grubenpferd / Siwek". Książka w niemieckiej i polskiej wersji językowej z fragmentami dialogów po śląsku (zapis standardem ślabikorzowym).

Hugo Gnielczyk urodził się w 1888 roku w Ujeździe, a zmarł w 1977 w Rosenheim. Tworzył jako Hugo Eichhof.

Strony: 166

Oprawa: miękka

Siedemnasty tom Pereł Literatury Śląskiej pod redakcją prof. Joanny Rostropowicz przynosi nam dwujęzyczne (niemiecko-polskie) opowiadanie prozatorskie górnośląskiego wieszcza z widocznymi wątkami autobiograficznymi z lat 1908-12, podczas ostatnich lat w łubowickim pałacu.

Tłumaczenie z niemieckiego: Janusz Cybulski

Strony: 100

Niniejsza antologia przekładów literatury niemieckiej przedstawia nieco inne – fantazyjne – oblicze Górnego Śląska. W owej czarownej krainie feerią jesiennych barw rozbłyskuje magiczny las – tuż obok zakopconego Beuthen. Trochę dalej zaś czają się groźne otchłanie płonącej Fanny-Grube i ezoteryczny Eichendorff. W podziemiach Wesołej odprawiane są starożytne misteria, a pośród retort dawnej huty uwija się Faust… Kto chce sprawdzić, dokąd zaprowadzi nas czarna studnia?

Przełożyła:

Nina Nowara-Matusik - literaturoznawczyni, germanistka i tłumaczka. W pracy naukowej zajmuje się literaturą niemiecką na Górnym Śląsku, kreacjami fantastycznych światów i problematyką płci. Pracuje na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Mieszka w Bytomiu.

Wydanie jest zbiorem podań, legend i bajek  górnośląskich, które opublikowane zostały po raz pierwszy w 1922 roku we wrocławskim wydawnictwie Priebatsch, wznowiono nakład dziesięć lat później („Sagen und Märchen aus Oberschlesien”, Breslau 1922, 1932). Dzięki Elisabeth Grabowski do dziś zachowały się opisy Śląska z przełomu XIX i XX wieku. Jej książka to skarbnica wiedzy i źródło legend, bajek, opowieści i tradycji, z którymi już dziś nie spotykamy się. Tom liczy 53 podania i bajki, podzielone na kilka działów, w tym szczególnie liczne o popularnym na Górnym Śląsku motywie wodnika (utopiec, Wassermann) oraz górnicze, głównie o Skarbniku (Berggeist). Większość tych tekstów autorka zebrała „w terenie”, gromadząc je, jak napisała w tomie, od 1870 roku, a więc od dzieciństwa. W większości przypadków odnotowała, z jakiej miejscowości pochodzi dana legenda czy bajka. Co więcej, zapisała również, kto przekazał jej daną opowieść. W ten sposób zbiór bajek ma charakter dzieła etnograficznego, obejmującego bardzo różne części Górnego Śląska (Tarnowskie Góry, Murcki, Racibórz, Głubczyce, Opole, Leśnica, Krapkowice, Głuchołazy, Pszczyna, Toszek, Mikołów, Hulczyńskie). Nie jest to jednak praca stricte naukowa, jest bowiem napisana w typowy dla tej autorki sposób – przystępnie, a zarazem na wysokim poziomie językowym.

Czwarty tom Tetralogii Zabrzańskiej: "Krojcok".

Akcja czterech („Hubertus”, „Krampus”, „Krojcok” i "Post mortem") najnowszych powieści Adama Regiewicza rozgrywa się w Zabrzu. Dokładne opisy miejsc i lokalizacje pozwalają mieszkańcom poczuć się, jakby sami przemieszczali się po mieście, towarzysząc inspektorowi Ryszardowi Bułkowskiemu, nazywanego przez wszystkich „Bagietą”. W książkach znajdziemy nieszablonowe zbrodnie, nawiązujące do różnych kultów, historii i innych zjawisk. Coś, co wydaje się oczywiste po pierwszych stronach powieści, nagle okazuje się być całkiem inne, zostawiając zaskoczonego czytelnika.

Adam Regiewicz jest profesorem nauk humanistycznych na Uniwersytecie Humanistyczno-Przyrodniczym im. Jana Długosza w Częstochowie, a z zamiłowania filmoznawcą i antropologiem. Przez wiele lat był nauczycielem zabrzańskiego liceum, obecnie kieruje Instytutem Literaturoznawstwa. Autor kryminałów „Kamienica przy Antycznej” i „Ucieczki Jakuba Krafta”.

Prezentowany właśnie debiutancki tom opowiadań Heinza Piontka Przed oczami przetłumaczony został przez studentów Instytutu Filologii Germańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Jest to pierwsza próba całościowego przekładu tego zbioru na język polski. Dotychczas dokonano tłumaczenia jedynie fragmentów tych utworów, a także dwóch opowiadań – Brat i brat oraz Rozproszeni – w całości. Polskiemu czytelnikowi znany jest być może jeszcze zbiór opowiadań Gorące kasztany, który ukazał się w 1966 roku nakładem wydawnictwa Czytelnik.

Heinz Piontek urodził się 15 listopada 1925 roku w Kluczborku. W 1943 roku został wcielony do wojska i walczył na froncie wschodnim. Dwa lata później trafił do obozu jenieckiego w Lesie Bawarskim, co niejednokrotnie stawało się motywem jego utworów. Po zakończeniu wojny przyszły pisarz podjął pracę w kamieniołomie w Waldmünchen. Już wtedy zaczął malować akwarele, które stały się inspiracją do rozpoczęcia twórczości literackiej. W 1947 roku za sprawą szkolnego kolegi Clausa Tiedtkego przeprowadził się do Lauingen, naddunajskiego miasteczka w południowoniemieckiej Szwabii, do którego trafiały po wojnie również inne rodziny ze Śląska. W sąsiadującym z Lauingen mieście Dillingen Piontek zdał maturę i rozpoczął studia germanistyczne, które w znacznym stopniu ukierunkowały jego zainteresowania. Stał się utytułowanym pisarzem, poetą, eseistą oraz krytykiem literackim. Jego utwory tłumaczone były na wiele języków. Niestety, mimo dużego zainteresowania Piontka literaturą polską, szczególnie twórczością Zbigniewa Herberta i Tadeusza Różewicza, całościowego przekładu swej twórczości na język polski nie mógł się doczekać. 

Mówią, że mowa jest srebrem, a milczenie złotem. Czy zawsze? Czy przypadkiem milczenie nie jest sposobem na wyparcie z pamięci tragicznych wydarzeń, których się było świadkiem albo współsprawcą? Czy nie powoduje cierpienia, nie niszczy rodzin, nie dzieli społeczności? Czy nie zabija?

Annemarie, która przybywa z głębi Rzeszy na opolską wieś, by w ramach Reichsarbeitsdienst pełnić służbę w gospodarstwie Stanoschów i Paul, który, oczekując na wezwanie do Wehrmachtu, zmaga się z rodzinnymi problemami przerastającymi jego młodzieńczy umysł. Oboje są młodzi, oboje są świadkami takich wydarzeń i oboje woleliby nie wiedzieć i nie widzieć.

Te ôpolske dziołchy, wielkie paradnice, kŏzały se posyć cerwōne spōdnice…” Monika Neumann czerwonej spódnicy jeszcze nie posiada, ale ôpolskōm dziołchōm jest z krwi i kości. Jest absolwentką Instytutu Filologii Germańskiej w Opolu i już za bajtla odkryła w sobie szczególne upodobanie do historii o tym, jak na jej małym skrawku Ślōnska bōło piyrwej.

Klasyka światowej literatury po śląsku - dla dzieci i dorosłych - przetłumaczona z angielskiego na śląski przez Grzegorza Kulika.

Śląska wersja książki "Alicja w krainie dziwów" z oryginalnymi ilustracjami Johna Tenniela oraz audiobookiem czytanym po śląsku przez Annę Bączek-Lieber.

Nowe tłumaczenie Grzegorza Kulika wypełnia kolejną lukę. Pokazuje, że po śląsku można myśleć i mówić o sprawach abstrakcyjnych, można budować metafory, można opisywać świat czarodziejski i zaczarowany. Kolejne tłumaczenia charakteryzuje coraz bogatsze słownictwo, synonimika, subtelniejsze są struktury syntaktyczne. „Przigody ôd Alicyje we Kraju Dziwōw” to lektura dla śląskojęzycznych fanów powieści i czarodziejskich opowieści, filozoficznych opowiastek i wierszowanych refleksji.

prof. Jolanta Tambor

Strony: 192

Oprawa: twarda

audiobook: płyta CD z plikami mp3

Obrazy na okładkach, podobnie jak w Paternoster Honoraty Faber, są autorstwa Sabiny Pasoń, bo Pulver to na wskroś kobieca książka. Pulver osadzony  jest w odwiecznej historii Blütenev’, Malzmia, Fruchtmartha dodających sił i dbających o rozum i duszę oraz ciało swych bartników, piernikarzy, piwowarów, rzeźbiarzy i mnichów.

Narrator to architekt  Konstanty Faber – brat Georga szachisty, organisty i przedsiębiorcy.

Rzecz dzieje się na Górnym Śląsku w jego magicznym pejzażu  zmienianym Heddę:

„Hedviga, famulusa Konstantego, tak w myślach nazwałem dziewoję, która miała mnie zawieźć do naszego miasta i towarzyszyć na Górnym Śląsku. Możliwe, że opalona, złotowłosa kujonka w krótkawych spodniach znajdująca sens życia w zdobywaniu wiedzy      o dziejach minionych, dającej się wyuczyć bez zrozumienia istoty czasu, miejsca i ludzi była moją bratanicą. Coś tam do mnie docierało o potomstwie brata, ale ponieważ sam nie poruszał tego tematu to i ja nie odczuwałem takiej potrzeby.

Próbowała osiągnąć swój cel zimnym, beznamiętnym, wręcz bezdusznym studiowaniem, naśladowaniem, powielaniem. Zapomniała o sercu i duszy, o duchach gliny, wosku, drewna, kamienia, czyli o naszym Bogu wcielonym, którego uwięziła w laptopie. Dumna architektka, ba, urbanistka przyszłości, zbierała, gromadziła, kumulowała szkice już istniejących budynków, a rysowała przecież całkiem, całkiem przyzwoicie i w swoich projektach bez szansy realizacji łączyła najniezwyklejsze idee gigantów dobrego smaku czasów minionych. Neuschwanstein wpływa w jej szkicowniku w Sagradę Familię Tadż Machal wchłania Watykan i Wersal, Wielki Mur okala Chichen Itza, katedry stoją w lasach deszczowych, barokowy kościół Wies dryfuje na Santa Marii – doskonałe czarno-białe kompozycje.

Była wzorcową molicą książkową i bardzo utalentowaną inżynierką VR, specjalistką głębokiego uczenia się - SF, poruszała się zgrabnie w świecie nowoczesności.

Nie dane jej też zrozumieć ukochania przyrody czy sztuki jej ojca. O Bachu słyszała, owszem słyszała. No tak Bach, Beethoven. Ktoś, coś, gdzieś, kiedyś na organy? Fajna muza… No i tyle. Bach wykorzystywał córki do przepisywania kompozycji, a Beethoven kiepsko płacił kopistce, córce gewerkena.

Za ekscytujące uznała poznanie tego, co myśleli i czego dowiedzieli się dawni budowniczowie (oraz budownicze!). Aby przyswoić (ukraść) to i wymieszać (zmiksować)     w swych projektach. Subiektywne (de gustibus…), architektoniczne poronienie, ukrywała pod nazwą travailleryzmu. W skrytości ducha szczerze podziwiała poprzedników.  Była przekonana, że uwierzytelni prowokacyjny melanż stażem u mnie, u  budowniczego o nieskalanej reputacji zawodowej i niepodważalnych osiągnięciach, o niekłamanej sławie i prestiżu, z mnóstwem zleceń i furą pieniędzy.”

„Samosiejki po krajsplesku” to zbiór opowiadań bazujących na wspomnieniach z przeszłości i napisanych w oryginalnym języku, jakim posługiwano się na ziemi pszczyńskiej jeszcze kilkadziesiąt lat temu. Niestety, tak brzmienie prastarej mowy, jak krój tradycyjnego i skromnego, acz w szczególe bardzo różnorodnego ubioru, czy też pragmatyczny styl życia wraz z upływem lat i pokoleń uległy nieodwracalnym zmianom. Niechaj tych kilka opowiadań będzie wyrazem szacunku wobec naszych zacnych Przodków i jakże miłym sercu wspomnieniem przeżytych z nimi wspaniałych i niezapomnianych chwil.

Wydanie specjalne! Edycja w twardej oprawie z nową okładką została wzbogacona o reprinty przedwojennych pocztówek. Książka jest pięknie wydana z barwionymi brzegami, kolorową wyklejką, tasiemką oraz miejscem na zbieranie pieczątek z górskich wędrówek. Nazista uciekający przed sprawiedliwością. Kobieta próbująca przywrócić honor swojej rodzinie. Włamywacze szukający śladów przeszłości. Co ich łączy? Schronisko. Karkonoskie schronisko Odrodzenie zostaje zamknięte z powodu remontu. Zarządzająca obiektem Justyna Skała, przyjaciółka Marty i Maksa, korzystając z wolnej chwili, daje się zaprosić tajemniczemu adoratorowi do teatru w rodzinnej Jeleniej Górze. Gdy mężczyzna nie zjawia się w umówionym miejscu, tknięta niejasnymi przeczuciami wraca nocą do schroniska i odkrywa, że dozorca zniknął, a w piwnicy grasują włamywacze. Wkrótce daje o sobie znać nazistowska przeszłość Odrodzenia. Czy włamanie ma coś wspólnego z morderstwem, do którego doszło w budynku w czasie wojny? Co łączy schronisko z zamachem niemieckich partyzantów na polski pociąg? Czy odkrycia Maksymiliana mają związek z wydarzeniami, które niepokoją Justynę? Jedno jest pewne: sekrety Odrodzenia powinny ujrzeć światło dzienne. Są jednak ludzie zdecydowani narazić niejedno życie, by do tego nie doszło

Nazista uciekający przed sprawiedliwością. Kobieta próbująca przywrócić honor swojej rodzinie. Tajemniczy włamywacze szukający śladów przeszłości. Co ich łączy? Schronisko. Karkonoskie schronisko Odrodzenie zostaje czasowo zamknięte z powodu remontu. Zarządzająca obiektem Justyna Skała, przyjaciółka Marty i Maksa, korzystając z wolnej chwili, daje się zaprosić tajemniczemu adoratorowi do teatru w rodzinnej Jeleniej Górze. Gdy mężczyzna nie pojawia się w umówionym miejscu, tknięta niejasnymi przeczuciami wraca nocą do schroniska. Okazuje się, że dozorca Odrodzenia zniknął, a w piwnicach budynku grasują włamywacze. Wkrótce daje o sobie znać nazistowska przeszłość Odrodzenia i rodzą się kolejne pytania. Czy włamanie ma coś wspólnego z morderstwem, do którego doszło w budynku w czasie wojny? Co łączy schronisko z zamachem niemieckich partyzantów na polski pociąg? Czy odkrycia Maksymiliana mają jakiś związek z wydarzeniami, które niepokoją Justynę? Jedno jest pewne: sekrety Odrodzenia powinny ujrzeć światło dzienne. Są jednak ludzie zdecydowani narazić niejedno życie, by do tego nie doszło