Pozostałe

Prezentowana książka to zbiór esejów, szkiców i wspomnień. Zawiera też mowę sejmową oraz próby poetyckie. Niektóre w innych wersjach, pod innymi zazwyczaj tytułami były publikowane w czasopismach „Śląsk”, „Przegląd Polityczny”, „Fabryka Silesia” oraz „Borussia”. Wszystkie jednak – jako teksty literackie – poświęcone są różnym aspektom tożsamości górnośląskiej. Są to próby zdiagnozowania, czym jest współczesny regionalizm, czym jest Górny Śląsk na początku XXI wieku, czym jest tzw. przebudzenie górnośląskie, jakie są perspektywy śląszczyzny jako języka regionalnego etc. Pewna grupa tekstów to próby sportretowania ważnych dla Autora nieżyjących już postaci górnośląskiego życia kulturalnego (Stefan Szymutko, Michał Smolorz, Jan F. Lewandowski, Feliks Netz). Niektóre eseje mają charakter teoretyczny – chodzi o poszukiwanie metody badawczej, w  której uwzględniona zostałaby zarówno dzisiejsza egzystencja ludzi identyfikujących się z Górnym Śląskiem, jak i wolna od propagandy i przekłamań perspektywa historyczna. Książkę zamyka autentyczna mowa sejmowa wygłoszona w Sejmie RP 9 października 2014 roku, ukazująca prawdziwą bezbronność śląskich myśli i jednocześnie uzasadnia tytuł całego zbioru. Swoimi refleksjami po lekturze owych „bezbronnych myśli” podzielił się z czytelnikami  w Posłowiu Ingmar Villqist.

Zasady pisowni języka śląskiego to pierwsza naukowa monografia, która kodyfikuje zasady pisowni języka śląskiego oraz reguluje wybrane obszary jego gramatyki. Praca składa się z czterech głównych części – w pierwszej szczegółowo przedstawiono użycie liter standardowego śląskiego alfabetu oraz sposób zapisu poszczególnych głosek i połączeń głoskowych. Dużo uwagi poświęcono też adaptacji zapożyczeń z języków obcych, pisowni łącznej i rozdzielnej oraz interpunkcji. Druga część pracy to słownik ortograficzny, na który złożyło się słownictwo używane w najnowszej śląskiej literaturze. Zebrano w nim przeszło 8 tys. haseł, uzupełniając je końcówkami gramatycznymi informującymi o sposobie odmiany. Trzecia część to polsko-śląski indeks nazw geograficznych, w którym zebrano 300 nazw miast i osad leżących obecnie na terenie województwa śląskiego, opolskiego, dolnośląskiego, lubuskiego oraz czeskich krajów samorządowych – morawsko-śląskiego oraz ołomunieckiego. Ostatnia, czwarta część pracy to obszerny dodatek gramatyczny, przedstawiający w kilkudziesięciu tabelach odmianę śląskich rzeczowników, przymiotników, zaimków oraz czasowników.

Album zdjęć Jana Czypionki. ze słowem wstępnym dr Beaty Piechy-van Schagen z Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny” w Chorzowie, Mirosława Neinerta z Tetaru Korez, Tomasza Wilusia Wilka oraz Autora.

To fotografia uliczna nakierowana wyraźnie na portret socjologiczny. I co być może najważniejsze – unikam koloru. Po pierwsze, nie do końca odróżniam barwy, po drugie, uważam fotografie czarno-białe za bardziej autentyczne, mimo że świat czarno-biały przecież nie jest.
Ktoś kiedyś pod moimi fotografiami z zaniedbanych dzielnic śląskich miast napisał, że znajduje w nich czułość, jaką obdarzam swoich bohaterów. Ja sam nazywam to hołdem albo ukłonem, lub też estymą.
Przed jedną ze swoich wystaw tak pisałem w katalogu, co praktycznie bez zmian mogę powtórzyć dzisiaj tutaj, w tym albumie:
„Bez kolorów, bo w starych zapomnianych dzielnicach, wysłużonych fabrykach i kopalniach jest tylko szarość i czerń... Takie są dziś robotnicze osiedla Górnego Śląska. Wyeksploatowane, zaniedbane, bez perspektyw. Tam, gdzie działają jeszcze kopalnie i zakłady jest inaczej, ale w każdym mieście są opuszczone ulice, pełne pustostanów i ruin. Bardzo często przesiedlani są tam ludzie z innych miast, których z różnych powodów nie stać na płacenie czynszu. Tworzą się w ten sposób enklawy biedy i patologii. Koegzystują z miejscowymi, którzy ze łzą woku wspominają czasy świetności takich miejsc jak Lipiny, Chropaczów, Kaufhaus, Kolonia Zgorzelec, Bobrek...
Tylko szarość i czerń... Ale ci, którzy tam mieszkają i mają pracę, nie uskarżają się na zły los. Zachowują radość życia i przywiązanie do tradycji”.

Ze wstępu Autora

Debiutancki tomik śląskiego poety Karola Gwoździa, którego wiersze zadziwiają dojrzałością i przenoszą w świat niezwykły, świat tęsknoty za ojczyzną, w krainę dzieciństwa, a jednocześnie oddają krzyk tysięcy Ślązaków, dla których ziemia śląska to wartość najwyższa. Przestrzeń tomiku wypełniają rozmyślania patriotyczne, wspomnienia, miłość, natura i nostalgia. Oryginałowi w języku śląskim towarzyszy przekład na język ukraiński, który pozwala ukraińskiemu czytelnikowi na zrozumienie Śląska i Ślązaków, a także obrazuje pewnego rodzaju paralele między losami Ślązaków i Ukraińców.

Regulamin ODZNAKI DOLNOŚLĄSKIEJ - projektu organizowanego przez Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej . Regulamin zawiera listę kilkudziesięciu miejsc na Dolnym Śląsku (i Łużycach), z których należy odwiedzić, aby uzyskać Krajoznawczą Odznakę Dolnośląską.

Stron: 160

Regulamin ODZNAKI GÓRNOŚLĄSKIEJ - projektu organizowanego przez Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej . Regulamin zawiera listę kilkudziesięciu miejsc na Górnym Śląsku, z których należy odwiedzić, aby uzyskać Krajoznawczą Odznakę Górnośląską

Andrzej Burzyński dokonał rozbudowanej analizy wiersza Henryka Tomanka "Murzynek Bambo".

Henryk Tomanek wsławił się przede wszystkim monumentalną powieścią "Zawsze obcy", ale pisał także wiersze.

Książka zawiera także esej samego Henryka Tomanka "Czy można lubić Ślązaków?!"

Strony: 183

Temat przewodni wydania: Partia - Naród - Region. Funkcjonowanie PZPR na Śląsku.

Wydawnictwo Instytutu Śląskiego z Opola

240 stron.