Publikacje

"Gizdy" – kolejna moja książka, której akcja toczy się na Śląsku. Problemy, z jakimi boryka się czwórka głównych bohaterów, nie różnią się od tych, które dotknęły wszystkich mieszkańców kraju położonego między Odrą a Bugiem. Ostatnie ćwierćwiecze zostawiło w pamięci Polaków ekscytujące i straszne ślady. Wiedza o działalności niektórych instytucji państwowych, które powołane do egzekwowania prawa, same stawiały się ponad prawem, zdemolowały naszą wiarę w człowieka. Na szczęście nie odebrały nadziei, że można odbudować i przywrócić szlachetne wartości. Dlatego pokazując rozmiar wykreowanych w przeszłości patologii, mam nadzieję, że kolejne pokolenie uchroni się przed powielaniem naszych błędów. Mołczanje znak sogłasija – mawiają Rosjanie. Nie wolno milczeć, jeśli dotknęliśmy zła, jeśli chcemy stworzyć lepszy świat, zbudować piękniejszą Polskę.
Andrzej Kapłanek, autor

Trzecie wydanie książki nominowanej w roku 2004 do literackiej Nagrody NIKE: "Finis Silesiae" Henryka Wańka.

Dwoje ludzi spotyka się gdzieś między Niemcami a Polską, w kraju który jeszcze istnieje, ale już niebawem zniknie. Ocaleją jedynie zdjęcia... Opowieść o Śląsku jakiego już nie ma...

Wydanie przeredagowane przez autora, które zapowiada tak:

Z tą książką od początku coś było nie tak. Przede wszystkim z jej tytułem. Finis Silesiae to był tytuł roboczy, który ostatecznie miał brzmieć Görlitz-Gleiwitz 23:55. Wydawca kręcił nosem na te dwie nazwy niemieckie w tytule. Ale Tadeusz Różewicz, akurat bawiący w wydawnictwie, rzucił okiem i spodobało mu się to Finis Silesiae. Gdybym był przy tym, pewnie by tak nie powiedział. Możliwe też, że wydawca to zmyślił, by mieć argument i postawić na swoim. I tak zostało. W drugim wydaniu (2004) dokonano nielicznych poprawek, ale dopiero teraz ta książka jest bliższa temu, jaka powinna być w roku pierwszego wydania (2003). Przede wszystkim zmienił się jej język, na ile to było możliwe. Bo język historii opowiedzianej po niemiecku, ale napisanej po polsku, jest trudny. Ale taki jest Śląsk. Z przyjemnością zlikwidowałem też zbędne dłużyzny. Książka zeszczuplała o jedną dziesiątą i chyba dzięki temu czyta się łatwiej.

Po wydaniu szkocko-ślōnskego wyboru wierszy Roberta Burnsa „Spōmnijcie se Tamowã klaczkã” (2016), historyczno-synsacyjnego rōmanu „Nunquam otiosus” (2017) i poetyckego tōmika „Cebulowŏ ksiynga umartych” (2018), wrŏcōmy sie do piyrszyj wydanyj u nŏs ksiōnżki Mirka Syniawy, antologije tumaczyń „Dante i inksi” (2014). Tera dodatkowo we twardej ôprawie!

Ksiōnżka „Dante i inksi, i jeszcze inksi” niy je atoli ajnfachowōm reedycyjōm – w piyrwszym wydaniu mieli my wiersze ôd 25 poetōw tumaczōne z 14 jynzykōw, a do tyj edycyje wkludzōne sōm wiersze ôd 39 poetōw tumaczōne z 20 jynzykōw. Z mian, kerych niy było w wydaniu z 2014 roku, w piyrszyj raji trza spōmnieć Hōmera, Katullusa, Han Shana, Matsuo Bashō i Bolesława Leśmiana. Ôkrōm wierszy ôd tych i inkszych poetōw nowościōm sōm sam tyż poetycke utwory ze staroindyjskij „Rigwedy” i starochińskij „Ksiyngi Pieśni”. 

Reisememoiren – Adam Pe(j)ter Kubik

Reisememoiren. Oberschlesien – Heidelberg – Südtirol – Yale – Texas – St Andrews – Schottland.

DEUTSCH: Oberschlesiens Multikulturalität wird oft angepriesen, doch nur selten wird die weitverbreitete Mono(ton)lingualität des Polnischen im geschriebenen Wort durchgebrochen. Diese kann nämlich nicht wahrhaftig die Region in ihrer sprachlichen Diversität widerspiegeln. Anders ist es hingegen um die „Reisememoiren“ von Adam Peter Kubik bestellt. Der Autor wagt einen Versuch, seine Reisen auf eine literarische Weise in den beiden Minderheitensprachen Oberschlesiens – Deutsch und (Ober)Schlesisch – zu erfassen. Mit seinen persönlichen Reflexionen und lyrischen Erinnerungen nimmt er die Leserschaft auf eine Erkundungsreise mit, die ihn auf seiner Suche nach dem kulturellen Erbe Oberschlesiens durch Europa und Amerika begleiten kann. Neben dem deutschen Buchteil von 150 Seiten und dem 80-seitigen schlesischen Part wurde das Buch mit einem englischsprachigen Nachwort von Prof. Tomasz Kamusella versehen, was insgesamt die einheimische Perspektive auf Oberschlesien umso mehr verdeutlicht.

ŚLŌNSKI: Gōrnoslōnskŏ multikulturalität je kans wychwŏlanŏ, ale tak richtig yno niykedy je ta dojś fest verbreitowanŏ mono(tōn)lingualität polckij gŏdki we schreibniyntych formach jynzyka durchbrechowanŏ. Ta zajś sama niy poradzi ôddać tak richtig spezifiki regiōnu we ônygo gŏdkowyj diversität. Inakszyj zajś prezyntuje tyn fenomyn Adam Pejter Kubik we ônygo „Reisememoiren“. Tukej autor sztartuje prōba literackygo beschreibungu ônygo reisōw we ôbu gŏdkach, ftore sōm typisch do minderheitōw we Oberschlesien/Gōrnym Ślōnsku – deutsch a po naszymu/po ślōnsku. Ze ônygo ôsobistymi reflexiōma a liryckymi erinnerungōma biere ôn czytelnikōw na erkundungsreisa mit, ftorzi mogōm ônygo begleitować bez Europa a Hamerika, kaj bōł ôn szukoł kulturowy erbe Oberschlesien/Gōrnygo Ślōnska. Kole niymieckij teili bucha ze 150 seitōma a 80-seitowym textym po ślōnsku znejś idzie nachwort we angylckij gŏdce ôd prof. Tomasza Kamuselle, co jeszcze barzij pokŏzuje ślōnsko-swojskŏ perspektiva na Oberschlesien/Gōrny Ślōnsk.

Kolejna po "Hanysce" i "Dzieciach Hanyski" poruszająca powieść Heleny Buchner.

Skończyła się wojna. Flora, po ucieczce przed frontem, wraca do rodzinnej wsi i rodzinnego domu. Niestety jej dom jest zajęty przez wysiedleńców ze wschodnich terenów II RP. Ciotkę Florę przygarniają krewni. Czy uda się jej odzyskać swoją własność? Czy wygnańcy ze Wschodu, chaziaje, będą w stanie współżyć z hanysami? Wszak i jedni i drudzy znaleźli się tutaj po przymusowej wywózce na Syberię, choć z różnych powodów. Jak ułożą się sąsiedzkie stosunki między ludźmi wychowanymi w zupełnie różnych warunkach kulturowych?

Ciotka Flora to kolejna opowieść o powojennej historii ziemi górnośląskiej i Górnoślązaków, opowiedziana w przystępny sposób. O trudnych czasach i trudnych wyborach, przed którymi stawali zwykli ludzie. Po Hanysce i Dzieciach Hanyski to trzecia powieść Heleny Buchner, wydana przez SilesiaProgress. Czytelnikowi nie raz popłyną łzy w czasie jej lektury, niektórzy zobaczą tam być może również kawałek losów swojej rodziny.

Książka ukazała się w ramach CANON SILESIAE - Ślōnske Dzieje (nr 13).

Powieść Sabiny Waszut wokół powojennego obozu na Zgodzie w Świętochłowicach.

Styczeń 1945. Rodzina Karola Plocha z trwogą, ale i z nadzieją oczekuje wkroczenia do Katowic wojsk Armii Czerwonej. Nikt nie wie, jak wyzwoliciele potraktują wielokulturowe miasto, w którym splata się historia dwóch narodów. Tutaj polsko-niemieckie małżeństwa - takie jak Karola i Margot - są powszechne. Miesiąc później, gdy wydaje się, że trudny wojenny czas już za nimi, do domu Plochów pukają mężczyźni z biało-czerwonymi opaskami na ramionach. Karol bez żadnego wyroku trafi a do Świętochłowic, gdzie na terenie dawnego niemieckiego obozu koncentracyjnego zgotowano ludziom piekło. Panem życia i śmierci jest tu znany z okrucieństwa komendant Salomon Morel.

"Ogrody na popiołach" to powieść o ludziach, których skazano na niewyobrażalne cierpienia z powodu narodowości, wyznania, języka, a najczęściej bez żadnego powodu. To opowieść o tuszowanej latami tragedii, która dotknęła Ślązaków, wzbudzając poczucie ogromnej niesprawiedliwości.

Zapomniane miejsca Dolnego Śląska. Sudety Zachodnie. Przewodnik. II wydanie poszerzone - 2019 rok
Trzecia odsłona naszego cyklu przewodników po miejscach, "których się nie zwiedza".
- ruiny zamków, pałaców i dworów
- zrujnowane kościoły i zbory ewangelickie, cmentarze (np. zbór ewangelicki w Żeliszowie)
- fortyfikacje, pamiątki II wojny światowej (np. mauzoleum SS w Wałbrzychu)
- zapomniane pomniki
- budynki pofabryczne, nieużywane tunele
- zniszczone osady podczas wydobycia uranu lub węgla (np. Miedzianka)
- i wiele innych, łącznie 160 miejsc, o których nawet wielu miłośników regionu nie słyszało

Na Dolnym Śląsku ilość zrujnowanych zabytków jest wprost zatrważająca. To już czwarty tom dedykowany temu regionowi.

Przewodnik poprowadzi Ciebie do miejsc, których „się nie zwiedza” i „się nie opisuje”. Zrujnowane pałace, zamki i dwory, budynki fabryczne, opuszczone kościoły, cmentarze ewangelickie, fortyfikacje, bunkry Armii Radzieckiej, dziwne pomniki, zabytki techniki.

Książka powstała z bogatego zbioru relacji zgromadzonych na stronie www.e-historie.pl. Opiekun naukowy projektu wybrał te, które uznano za najbardziej interesujące i poruszające. Autorami relacji są mieszkańcy Górnego Śląska – przedwojennej niemieckiej rejencji opolskiej oraz przynależnego do Polski województwa śląskiego, przesiedleńcy z Kresów Wschodnich oraz pozostałych obszarów Polski. Prezentowane materiały wspomnieniowe obejmują lata 1939–1945, koncentrują się na przebiegu II wojny światowej oraz pierwszych miesiącach po jej zakończeniu. Jedynie dwie z prezentowanych reminiscencji wykraczają poza tę cezurę, dotyczą bowiem osób, które m.in. ze względu na pobyt w niewoli jenieckiej wróciły na Górny Śląsk dopiero kilka lat po oficjalnym zakończeniu wojny.

Kobiety o kobietach na Górnym Śląsku to już szósty tom cyklu wydawniczego z serii Archiwum Historii Mówionej.

Inspiracją do przygotowania szóstego tomu z serii AHM stała się 100. rocznica przyznania praw wyborczych (czynnych i biernych) kobietom w Polsce i w Niemczech. Kobiety na Górnym Śląsku nieraz zmuszone były mierzyć się z trudną i skomplikowaną rzeczywistością czasów I wojny światowej, powstań śląskich, II wojny światowej i powojnia, migracji i ekspatriacji, później realnego socjalizmu, niespokojnych lat 80. czy wreszcie wolnego państwa polskiego po 1989 roku.

Znalazły się wśród nich historie opowiedziane przez kobiety żyjące w czasach burzliwych i w czasach pokoju, przedstawicielki różnych zawodów, inicjatorki życia społecznego czy kobiety zaangażowane politycznie. Relacje dokumentują i odtwarzają miniony wiek z perspektywy ich indywidualnych historii – śladów kobiecej bytności, działalności społecznej i pracy. Mają niezwykłą wręcz siłę przekazu, wyjątkową wymowę. Za sprawą wnikliwych obserwatorek codzienności i uczestniczek zdarzeń czy też w kontekście mniejszych lub większych zbiorowości, których stanowią nieodłączną część, relacje kobiet wnoszą do naszych czasów konkretny bagaż doświadczeń, nie pozostawiając nas obojętnymi wobec wydarzeń, które my – przedstawiciele współczesnego pokolenia – nierzadko usuwamy z pamięci jako odległe czy minione.

Publikacja polsko-niemiecka.

Tetament Utopka to ostatnia część niezwykłej współczesnej śląskiej trylogii Leszka Libery (Utopek, Buks Molenda), ukazującej oczami quasi-baśniowego osobnika absurdy ludzkiej rzeczywistości.

Napisana po polsku i po śląsku, przez ojca i przez córkę taka właśnie jest bajka Mała bitwa, wielkie zwycięstwo, czyli ostatni oddech Peruna. Dla wszystkich, którym bliskie są i polskie, i śląskie historie!
Krzysztof Zentlik wraz ze swoją córką Anią już po raz drugi wydaje książkę dla dzieci w języku polskim i śląskim. Tym razem autorzy przenoszą nas do roku 1430, do Mikulczyc, którym grozi najazd Henryka Strasznego z Moraw. Czy mieszkańcy wioski pod przywództwem Macieja, wspieranego przez swoją córkę Tereskę, zdołają się uratować? I jak pomoże im w tym niezwykły, piękny i silny koń Grzywacz? Czy pokona on tajemniczego, umiejącego zmieniać postać wilka?
Małą bitwę, wielkie zwycięstwo, czyli ostatni oddech Peruna można czytać zarówno po polsku, jak i po śląsku, odnajdując urok zarówno w jednej, jak i drugiej wersji, a uroku tego jest w tej opowieści wiele!

Górny Śląsk. Atlas dla dzieci” to wydawnictwo wyjątkowe i niezwykłe, dzięki któremu najmłodsi oraz ich rodzice wybiorą się w fascynującą wyprawę po Górnym Śląsku, leżącym dziś zarówno w opolskiej części, katowickiej jak i po czeskiej stronie, który został zaprezentowany na 22 kolorowych planszach.

Publikacja jest swoistym przewodnikiem po kulturze, historii i geografii wielokulturowego i ze wszech miar ciekawego regionu. Na każdej z 22 kart atlasu czekają na czytelników wybitne postaci kultury, nauki czy techniki, bohaterzy legend i podań, nieznane lub zapomniane miejsca, i budowle, charakterystyczne dla regionu rośliny oraz zwierzęta, czy też smakowite, śląskie potrawy. Kolorowe mapy i ilustracje oraz ciekawe, i skondensowane opisy zachęcają zarówno do oglądania, jak i do czytania. Każda strona atlasu to okazja do odkrycia kolejnej z ekscytujących tajemnic Górnego Śląska.

Książka w twardej oprawie, dwujęzyczna (polski i niemiecki)

Autorzy: Sebastian i Monika Rosenbaum

Prezentowana praca stanowi próbę rekonstrukcji i opisu struktur, mechanizmów, obsady personalnej, a także charakterystyki działalności opolskiej PZPR z odniesieniem do ówczesnych procesów ogólnopolskich. Cezury opracowania to okres od powstania województwa opolskiego w czerwcu 1950 r., po samorozwiązanie PZPR w styczniu 1990 r., tym samym obejmują cały, blisko czterdziestoletni okres funkcjonowania Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Opolu.

„Dolny Śląsk. Atlas dla dzieci” to wydawnictwo, dzięki któremu najmłodsi oraz ich rodzice wybiorą się w fascynującą wyprawę po Dolnym Śląsku, leżącym dziś w obrębie trzech polskich województw: dolnośląskiego, lubuskiego i opolskiego. Niewielkie jego obszary znajdują się również w województwie wielkopolskim. Nie zapominajmy również o niemieckiej części Dolnego Śląska.

Atlas ten jest niepowtarzalnym przewodnikiem po kulturze, historii i geografii wielokulturowego i nadzwyczaj interesującego regionu. Na każdej z 22 kart atlasu czytelnicy znajdą wybitne postaci kultury, muzyki, nauki oraz techniki, bohaterów legend i podań, budowle, rzeźby, zapomniane lub nieznane miejsca, charakterystyczne dla regionu rośliny oraz zwierzęta czy też ważne dla regionu wydarzenia historyczne. Każda karta ukazuje jedno lub więcej miast, podobnie jest w przypadku powiatów. Barwne mapy i ilustracje oraz ciekawe i zwięzłe opisy zachęcają zarówno do oglądania, jak i czytania. Każda plansza tego wydawnictwa inspiruje do wybrania się w ekscytującą podróż po Dolnym Śląsku.

Tom jest pokłosiem międzynarodowej konferencji historycznej z 2018 r., zorganizowanej przez IPN Katowice razem z Muzeum w Gliwicach. Na tom składa się 16 artykułów, które koncentrują się na roku 1918, ale także opisują wydarzenia wcześniejsze i późniejsze, traktując ten rok jako moment szerszego zjawiska transformacji politycznej i społecznej w regionie. Wśród autorów są historycy z Polski i Niemiec.

Monografia więzienia NKWD w Toszku w powiecie gliwickim, działającego od maja do listopada 1945 r. Przetrzymywano tam ok. 5 tys. osadzonych, zatrzymanych w ramach akcji "oczyszczania tyłów". Zmarło ok. 3 tys. więźniów. Publikacji towarzyszy wybór dokumentów i relacji świadków oraz zeznań osadzonych. Praca jest ilustrowana.

Autorzy: Sebastian Rosenbaum, Bogusław Tracz, Dariusz Węgrzyn